Project: Homen Borgohain For MA (Assamese)

সূচীপত্ৰ

১. অৱতাৰণা

২. হোমেন বৰগোহাঞিৰ সাহিত্যিক পৰিচয়

৩. হোমেন বৰগোহাঞিৰ চুটি গল্পৰ বিষয়বস্তু

৪. চুটি গল্পত সমাজ জীৱনৰ প্ৰতিফলন

৫. ভাষা শৈলী আৰু পদ্ধতি

৬. উপসংহাৰ

৭. গ্ৰন্থপঞ্জী

অধ্যায় ১: অৱতাৰণা

১.১ গল্পকাৰৰ উদ্দেশ্য আৰু প্ৰয়োজনীয়তা

১.২ "চুটি গল্প" সাহিত্যৰ সংজ্ঞা আৰু বৈশিষ্ট্য

১.৩ অসমীয়া চুটি গল্পৰ বিকাশৰ পটভূমি

১.৪ হোমেন বৰগোহাঞিৰ চুটি গল্পকাৰ কিয় বিশেষ

১.৫ গৱেষণাৰ পদ্ধতি, উৎস আৰু সীমাবদ্ধতা

অধ্যায় ২: হোমেন বৰগোহাঞিৰ সাহিত্যিক পৰিচয়

২.১ জন্ম, শিক্ষা আৰু জীৱন যাপন

২.২ সাংবাদিক, সম্পাদক, প্রবন্ধকাৰ, উপন্যাসকাৰ আৰু গল্পকাৰ হিচাপে ভূমিকা

২.৩ সাহিত্যিক আদর্শ আৰু সমাজ-দৃষ্টিভংগী

২.৪ অসমৰ মধ্যবিত্ত সমাৰৰ বাস্তৱ জীৱন প্ৰতিফলনৰ দৃষ্টান্ত

অধ্যায় ৩: হোমেন বৰগোহাঞিৰ চুটি গল্পৰ বিষয়বস্তু

৩.১ মানৱ জীৱনৰ যন্ত্ৰণা, দুখ-বেদনাৰ ৰূপায়ন

৩.২ নৈতিক সংকট আৰু আধুনিকতাৰ দ্বন্দ্ব 

৩.৩ প্ৰেম, পৰিয়াল, সমাজ আৰু মূল্যবোধৰ হ্ৰাস

৩.৪ হোমেন বৰগোহাঞিৰ গল্পসমূহ

৩.৪.১ "ৰাতিপুৱাৰ মানুহ"

৩.৪.২ "প্ৰতিসিংহা"

৩.৪.৩ "আন্ধাৰৰ সপোন"

৩.৪.৪ "দূৰন্ত"

অধ্যায় ৪: সমাজ জীৱনৰ প্ৰতিফলন

৪.১ অসমৰ সমাজ সংকট, ৰাজনৈতিক অসন্তোষ

৪.২ মধ্যবিত্ত জীৱনৰ হাহাকাৰ আৰু একাংকীত্ব

৪.৩ গ্রাম-নগৰ জীৱনৰ মানসিক বৈষম্য

৪.৪ নাৰীৰ অৱস্থা আৰু সমাজ চেতনা

৪.৫ মানৱতাবাদ আৰু বাস্তৱবাদী দৃষ্টিভংগী

অধ্যায় ৫: ভাষা, শৈলী আৰু প্ৰযুক্তি 

৫.১ সৰল, প্ৰাঞ্জল, কথোপকথন মূলক ভাষা

৫.২ ব্যদ, প্ৰতীক আৰু উপমাৰ ব্যৱহাৰ

৫.৩ বৰ্ণনাৰ গতি আৰু মনস্তাত্বিক বিশ্লেষণ

৫.৪ সংলাপৰ-প্ৰয়োগ আৰু প্ৰতিৰূপ সৃষ্টিৰ কৌশল

অধ্যায় ৬: উপসংহাৰ

৬.১ হোমেন বৰগোহাঞিৰ চুটি গল্পৰ সাহিত্যিক অৱদান

৬.২ অসমীয়া সাহিত্যৰ ইতিহাসত তেওঁৰ স্থান

৬.৩ আধুনিকতা সমাজচেতনা আৰু ভাষা শৈলীৰ সংগম

৬.৪ ভৱিষ্যতৰ গৱেষণাৰ সম্ভাৱনা

অধ্যায় ৭: গ্ৰন্থপঞ্জী

বৰগোহাঞি, হোমেন গল্প সমগ্ৰ।

ভট্টাচাৰ্য, হিৰেণ। অসমীয়া চুটি গল্পৰ ইতিহাস বৰদলৈ, হেম। 

অসমীয়া সাহিত্যৰ আধুনিক ধাৰা।

অধ্যায় ১: অৱতাৰণা

১.১ গল্পকাৰৰ উদ্দেশ্য আৰু প্ৰয়োজনীয়তা

হোমেন বৰগোহাঞিৰ চুটি গল্প ৰচনাৰ মূল উদ্দেশ্য আৰু প্ৰয়োজনীয়তা আছিল:

জীৱনক বিশ্লেষণ কৰা: গল্পৰ যোগেদি এক নতুন ভাৱাদৰ্শৰ আধাৰত তেওঁ জীৱনৰ গভীৰতা আৰু মানুহৰ মনোজগতক বিশ্লেষণ কৰিব বিচাৰিছিল।

মানুহৰ মনৰ সমস্যাৰ প্ৰতিফলন: মানুহৰ বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ মনোজগতৰ একান্ত সমস্যা, বিক্ষিপ্ত ক্ৰিয়া-প্ৰতিক্ৰিয়া, আৰু মানসিক যন্ত্ৰণাৰ প্ৰতিচ্ছবি অংকন কৰাটো তেওঁৰ মূল উদ্দেশ্য আছিল। তেওঁ চৰিত্ৰসমূহৰ মনস্তাত্ত্বিক বিশ্লেষণৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিছিল।

আধুনিক জীৱনৰ বাস্তৱতা প্ৰকাশ: আধুনিক জীৱনৰ জটিলতা, বৈচিত্ৰ্যময় ভাব, আৰু অস্তিত্ববাদী দৰ্শনৰ লগতে ফ্ৰয়েডীয় মনস্তত্ত্বৰ সমাহাৰ তেওঁৰ গল্পত লক্ষণীয়। তেওঁ অসমৰ সংঘৰ্ষিত সমাজৰ বাস্তৱ জীৱনৰ প্ৰতিফলন ঘটাবলৈ চেষ্টা কৰিছিল।

সামাজিক চেতনা সৃষ্টি: তেওঁৰ গল্পত নাৰীৰ অৱহেলা, মধ্যবিত্তৰ হাহাকাৰ, দৰিদ্ৰতাৰ বাবে মানুহৰ নৈতিক স্খলন আদি সমাজৰ অন্ধকাৰ দিশসমূহ প্ৰকাশ কৰি পাঠকৰ মনত সমাজ-সচেতনতাৰ সৃষ্টি কৰাৰ এক প্ৰয়োজনীয়তা আছিল।

তেওঁৰ গল্পৰ প্ৰতিটো পৰিস্থিতি, পৰিৱেশ আৰু বিষয়বস্তু বেলেগ বেলেগ আছিল, যিয়ে গল্পকাৰ হিচাপে তেওঁৰ বিশেষ ভূমিকা প্ৰতিপন্ন কৰে।

১.২ "চুটি গল্প" সাহিত্যৰ সংজ্ঞা আৰু বৈশিষ্ট্য

চুটি গল্প সাহিত্যৰ সংজ্ঞা বিভিন্ন পণ্ডিতে বিভিন্ন ধৰণে ইয়াৰ ব্যাখ্যা আগবঢ়াইছে। যেনে—

"বাস্তৱ জীৱনৰ কোনো এক বিশেষ ঘটনাৰ মাজেদি অথবা মানৱ জীৱনৰ কোনো এক অংশ, বিশেষ মুহূৰ্ত বা একপক্ষীয় সত্যক সূক্ষ্ম শিল্প-চাতুৰীৰে সু-সংগঠিত, সংগত আৰু সংহত ৰূপত ফুটাই তোলা সীমিত পৰিসৰৰ কথাশিল্পই হ'ল চুটি গল্প।"

আমেৰিকান সমালোচক ব্ৰেণ্ডাৰ মেথিউজে চুটি গল্পক (A Slice of Life) বুলি কৈছে। ইয়াৰ লক্ষ্য হ'ল পাঠকক এটা বৈঠকতে বা কম সময়ৰ ভিতৰতে গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত কৰা।

বৈশিষ্ট্যসমূহ:

চুটি গল্পৰ কেইটামান প্ৰধান বৈশিষ্ট্য তলত দিয়া হ'ল:

১. সংক্ষিপ্ততা (Brevity): চুটি গল্পৰ আকাৰ সীমিত। ইয়াক এটা বৈঠকতে পঢ়ি শেষ কৰিব পৰা হ'ব লাগে (প্ৰায় আধা ঘণ্টাৰ পৰা এক-ডেৰ ঘণ্টাৰ ভিতৰত)।

২. একমুখিতা বা ঐক্যসূত্ৰতা (Singleness of Aim and Effect): ইয়াৰ এটা নিৰ্দিষ্ট আৰু একমাত্ৰ উদ্দেশ্য বা লক্ষ্য থাকে। গল্পটোৰ গঠন, চৰিত্ৰ আৰু পৰিৱেশ সকলোৱে মিলি পাঠকৰ মনত এটা মাত্ৰ কেন্দ্ৰীয় ভাব সৃষ্টি কৰে।

৩. জীৱনৰ অংশ বিশেষৰ চিত্ৰণ: উপন্যাসে য'ত মানৱ জীৱনৰ সামগ্ৰিক ৰূপটো দেখুৱায়, চুটি গল্পই তাৰ পৰিৱৰ্তে জীৱনৰ কোনো এক বিশেষ অংশ, এটা উজ্জ্বল মুহূৰ্ত, এটা সমস্যা, বা এটা বিশেষ মানসিক অৱস্থাকহে উন্মোচিত কৰে।

৪. কলাত্মক সংহতি (Artistic Unity): যদিও চুটি গল্প সংক্ষিপ্ত, ইয়াৰ গঠন নিটোল আৰু সংহত। কাহিনী, চৰিত্ৰ আৰু পৰিৱেশৰ মাজত এক সুন্দৰ সমন্বয় থকাটো বাঞ্ছনীয়। ইয়াৰ সামৰণিও তাৎপৰ্যপূৰ্ণ আৰু প্ৰায়ে চমকপ্ৰদ হয়।

৫. নাটকীয় উৎকণ্ঠা (Dramatic Intensity): চুটি গল্পত আৰম্ভণিৰ পৰা সামৰণিলৈকে এক উৎকণ্ঠা বা কৌতূহল বৰ্তাই ৰখা হয়, যিয়ে পাঠকক পৰিণতিলৈকে টানি লৈ যায়।

৬. মনস্তাত্ত্বিক বিশ্লেষণ: আধুনিক চুটি গল্পত চৰিত্ৰৰ বাহ্যিক কাৰ্যকলাপতকৈ তেওঁলোকৰ আভ্যন্তৰীণ মনোজগতৰ সূক্ষ্ম বিশ্লেষণ, মনৰ দ্বন্দ্ব, কামনা-বাসনা আৰু ভাবনাবোৰ প্ৰকাশ কৰাত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়।

৭. বিষয়বস্তুৰ বৈচিত্ৰ্য: চুটি গল্পত প্ৰেম, দৰিদ্ৰতা, সামাজিক সমস্যা, মানৱতাবাদ, নৈতিকতা, ব্যক্তিগত সংকট আদি বিভিন্ন বিষয়বস্তুৰ অৱতাৰণা কৰা হয়।

১.৩ অসমীয়া চুটি গল্পৰ বিকাশৰ পটভূমি

অসমীয়া চুটি গল্পৰ জন্ম আৰু বিকাশৰ পটভূমি বুলিলে মূলতঃ ঊনবিংশ শতিকাৰ শেষৰ ফালে অসমৰ সমাজ, সাহিত্য আৰু বৌদ্ধিক জগতত হোৱা পৰিৱৰ্তনসমূহকে বুজোৱা হয়। পশ্চিমীয়া সভ্যতাৰ প্ৰভাৱ আৰু ভাৰতীয় নৱজাগৰণৰ ফলস্বৰূপে গঢ় লৈ উঠা নতুন চিন্তা-চেতনাৰ মাজেদিয়েই আধুনিক চুটি গল্পই অসমীয়া সাহিত্যত আত্মপ্ৰকাশ কৰে।

অসমীয়া চুটি গল্পৰ বিকাশৰ মূল পটভূমি তলত আলোচনা কৰা হ’ল:

১. পাশ্চাত্য সাহিত্যৰ প্ৰভাৱ

চুটি গল্প এক আধুনিক সাহিত্যৰ ধাৰা, যি পশ্চিমীয়া সাহিত্যৰ পৰা আমদানিকৃত।

আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পটভূমি: ইউৰোপত অষ্টাদশ শতিকাৰ শেষৰ ফালে হোৱা শিল্প বিপ্লৱ আৰু ঊনবিংশ শতিকাৰ ফৰাচী বিপ্লৱে মানুহৰ জীৱনধাৰা আৰু দৃষ্টিভংগীত আমূল পৰিৱৰ্তন আনে। ইয়াৰ ফলত বিজ্ঞান, নতুন দৰ্শন আৰু বাস্তৱবাদী চিন্তাধাৰাই প্ৰাধান্য লাভ কৰে।

বিশ্বৰ চুটি গল্প: এডগাৰ এলেন পো, মোপাছাঁ, এন্টন চেখভ আদি বিশ্ববিখ্যাত লেখকসকলৰ চুটি গল্পৰ নিটোল গঠন আৰু শিল্প-চাতুৰীয়ে বঙালী সাহিত্যৰ মাজেৰে অসমীয়া সাহিত্যকো প্ৰভাৱিত কৰে। অসমৰ শিক্ষিত সমাজে ইংৰাজী শিক্ষাৰ জৰিয়তে এই সাহিত্যৰ সৈতে পৰিচিত হৈছিল।

২. সাময়িক আলোচনীৰ ভূমিকা

আলোচনীসমূহে অসমীয়া সাহিত্যত আধুনিক ধাৰাসমূহৰ বাবে এক শক্তিশালী ভেটি গঢ়ি তুলিছিল।

অৰুণোদয় যুগ (১৮৪৬): যদিও 'অৰুণোদই' কাকতৰ পাতত প্ৰকৃত চুটি গল্পৰ জন্ম হোৱা নাছিল, তথাপি ইয়াত প্ৰকাশ পোৱা নৈতিক আখ্যান, সাধু আৰু উপকথাৰ ধাৰাসমূহে পৰৱৰ্তী সময়ৰ গল্প সাহিত্যৰ বাবে ভেটি প্ৰস্তুত কৰিছিল।

জোনাকী যুগ (১৮৮৯): এই যুগতেই 'জোনাকী' আলোচনীৰ জৰিয়তে অসমীয়া সাহিত্যত ৰোমাণ্টিক আন্দোলনৰ সূচনা হয়। ১৮৯২ চনত 'জোনাকী'ৰ পাতত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ 'সেউতী' প্ৰকাশ পোৱাৰ লগে লগে আধুনিক অসমীয়া চুটি গল্পৰ শুভাৰম্ভ ঘটে। এই আলোচনীয়েই লেখকসকলক নতুন সাহিত্য সৃষ্টিৰ বাবে মঞ্চ প্ৰদান কৰে।

আৱাহন আৰু ৰামধেনু যুগ: পৰৱৰ্তী কালত 'আৱাহন' (১৯২৯) আৰু 'ৰামধেনু' (১৯৫০) আদি আলোচনীসমূহে গল্প সাহিত্যৰ চৰ্চাক অধিক বিস্তাৰিত কৰি ইয়াৰ বিষয়বস্তু, আংগিক আৰু শৈলীত বহু নতুনত্ব প্ৰদান কৰে।

৩. সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক পৰিৱৰ্তন

ইংৰাজ শাসনৰ প্ৰভাৱ: ১৮২৬ চনৰ ইয়াণ্ডাবু সন্ধিৰ পিছত অসমত ইংৰাজ শাসন আৰম্ভ হয়, যাৰ ফলত আধুনিক শিক্ষা আৰু নতুন চিন্তাৰ প্ৰৱেশ ঘটে। পশ্চিমীয়া শিক্ষাৰ সম্প্ৰসাৰণে মানুহৰ মনৰ দিগন্ত বহল কৰে।

নৱজাগৰণ আৰু জাতীয়তাবাদ: উনবিংশ শতিকাৰ শেষৰ ফালে অসমত গঢ় লোৱা নৱজাগৰণ আৰু দেশাত্মবোধৰ ফলস্বৰূপে সাহিত্যিকসকলে সমাজৰ বিভিন্ন সমস্যা, কু-সংস্কাৰ, অন্ধবিশ্বাস আৰু মানৱীয় মূল্যবোধক তেওঁলোকৰ ৰচনাৰ কেন্দ্ৰবিন্দু হিচাপে গ্ৰহণ কৰিবলৈ লয়। 

মানৱীয় দৃষ্টিভংগী: আধুনিক বিজ্ঞান আৰু দৰ্শনৰ প্ৰভাৱত মানুহে জীৱন আৰু জগতখনক এক নতুন বাস্তৱবাদী দৃষ্টিকোণেৰে চাবলৈ শিকে। ইয়াৰ ফলত চুটি গল্পৰ বিষয়বস্তু সাধুকথাৰ পৰা আঁতৰি বাস্তৱ জীৱনৰ দুখ-সুখ, আশা-আকাংক্ষা আৰু সংঘাতৰ ফালে ঢাল খায়।

এইদৰে, পাশ্চাত্যৰ প্ৰভাৱ, আলোচনীসমূহৰ পৃষ্ঠপোষকতা আৰু সেই সময়ৰ সামাজিক-ৰাজনৈতিক পৰিৱৰ্তনে গঢ়ি তোলা এক বৌদ্ধিক পটভূমিৰ ফলস্বৰূপেই অসমীয়া চুটি গল্পই জন্ম লয় আৰু ক্ৰমাগতভাৱে বিকাশৰ পথত আগবাঢ়ে। লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাক অসমীয়া চুটি গল্পৰ জনক বুলি কোৱা হয়।

১.৪ হোমেন বৰগোহাঞিৰ চুটি গল্পকাৰ কিয় বিশেষ

হোমেন বৰগোহাঞিৰ চুটি গল্পসমূহ বিশেষ হোৱাৰ কেইবাটাও কাৰণ আছে। তেওঁ আছিল 'ৰামধেনু' যুগৰ এজন বিশিষ্ট আৰু শক্তিশালী গল্পকাৰ, যি অসমীয়া চুটিগল্পলৈ এক নতুন ধাৰা কঢ়িয়াই আনিছিল।

তেওঁৰ গল্পৰ বৈশিষ্ট্যসমূহৰ ভিতৰত প্ৰধানকেইটা হ'ল—

১. মনস্তাত্ত্বিক বিশ্লেষণ (Psychological Analysis):

হোমেন বৰগোহাঞিৰ গল্পৰ এটা মুখ্য বৈশিষ্ট্য হ'ল চৰিত্ৰৰ গভীৰ মনস্তাত্ত্বিক বিশ্লেষণ। তেওঁ মানুহৰ অৱচেতন জগত (Subconscious mind) আৰু মানসিক জগতৰ সূক্ষ্মাতিসূক্ষ্ম দিশবোৰ উন্মোচন কৰাত গুৰুত্ব দিছিল। তেওঁৰ গল্পত ফ্ৰয়েডীয় মনস্তত্ত্বৰ প্ৰভাৱ দেখা যায়। 'ভয়', 'শিল্প' আদি গল্প ইয়াৰ উদাহৰণ।

২. সামাজিক অন্যায় আৰু বাস্তৱতাৰ চিত্ৰণ (Social Injustice and Realism):

তেওঁ সমাজৰ অৱহেলিত, নিপীড়িত, শোষিত আৰু দৰিদ্ৰ শ্ৰেণীৰ জীৱনৰ কঠিন আৰু নিৰ্মম বাস্তৱ চিত্ৰণ কৰিছিল। তেওঁৰ গল্পত সামাজিক অন্যায়, দুৰ্নীতি, আৰু মানৱ জীৱনৰ দুখ-দুৰ্দশাৰ প্ৰতি এক সমালোচনা মূলক দৃষ্টিভঙ্গী আৰু গভীৰ মানৱতাবাদী সহানুভুতি দেখা যায়। 'ইস্মাইল শেখৰ সন্ধানত', 'নৰকত বসন্ত' আদি গল্পত মাৰ্ক্সবাদী ভাৱধাৰাৰ প্ৰভাৱত সমাজৰ এই কঠিন বাস্তৱতা ফুটি উঠিছে।

৩. আধুনিক দৰ্শনৰ প্ৰভাৱ (Influence of Modern Philosophy):

তেওঁৰ গল্পত অস্তিত্ববাদ (Existentialism) আৰু চেতনাস্ৰোত (Stream of Consciousness) আদি আধুনিক পশ্চিমীয়া দৰ্শন আৰু সাহিত্যৰ আংগিকৰ প্ৰভাৱ অনুভূত হয়। তেওঁ পৰম্পৰাগত কাহিনীপ্ৰধান বা বৰ্ণনাধৰ্মী গল্প ৰীতিৰ পৰা আঁতৰি আহি এক নতুন বিশিষ্ট ধাৰাৰ সূচনা কৰিছিল।

৪. নিষেধাজ্ঞা যুক্ত বিষয়বস্তুৰ সাহসী চিত্ৰণ (Bold Portrayal of Taboo Subjects):

সমাজৰ নিষিদ্ধ, গলিত অংশৰ বাসিন্দা, বা যৌনতাৰ দৰে স্পৰ্শকাতৰ বিষয়সমূহকো তেওঁ সাহসেৰে তেওঁৰ গল্পত বাস্তৱানুগভাৱে উপস্থাপন কৰিছিল, যি অসমীয়া চুটিগল্পত এক নতুন মাত্ৰা যোগাইছিল।

৫. মূল্যবোধৰ সংঘাত (Conflict of Values):

তেওঁৰ গল্পত পুৰণি আৰু নতুন মূল্যবোধৰ মাজত হোৱা সংঘাত, ব্যক্তিকেন্দ্ৰিকতা আৰু সামাজিকতাৰ দ্বন্দ্ব আদি নিৰ্মমভাৱে প্ৰকাশ পাইছিল।

মুঠতে, হোমেন বৰগোহাঞিৰ চুটি গল্পসমূহে চিৰাচৰিত অসমীয়া গল্পৰ পৰা আঁতৰি আহি মানুহৰ মনৰ গভীৰতা, সামাজিক বাস্তৱতা, আৰু আধুনিক দৰ্শনৰ ভেটিত এক নতুন আয়তন প্ৰদান কৰিছিল, যাৰ বাবে তেওঁৰ চুটিগল্পসমূহ অসমীয়া সাহিত্যত বিশেষ স্থান লাভ কৰিছে। তেওঁৰ উল্লেখযোগ্য গল্পসমূহৰ ভিতৰত 'ভয়', 'হাতী', 'শিল্প', 'ধুমুহা', 'ইস্মাইল শেখৰ সন্ধানত', 'নৰকত বসন্ত' আদি অন্যতম।

১.৫ গৱেষণাৰ পদ্ধতি, উৎস আৰু সীমাবদ্ধতা

গৱেষণা হ'ল কোনো এটা নিৰ্দিষ্ট বিষয় বা সমস্যাৰ সত্যক আৱিষ্কাৰ কৰা আৰু জ্ঞানৰ ভঁৰাল বৃদ্ধি কৰাৰ উদ্দেশ্যে কৰা এক সৃজনীমূলক আৰু পদ্ধতিগত অনুসন্ধান। ইয়াৰ পদ্ধতি, উৎস আৰু সীমাবদ্ধতা তলত আলোচনা কৰা হ'ল।

গৱেষণাৰ পদ্ধতি (Research Methodology)—

গৱেষণাৰ পদ্ধতি মানে হ'ল গৱেষণাৰ লক্ষ্যত উপনীত হ'বলৈ গৱেষকে অৱলম্বন কৰা পদ্ধতিগত কৌশল আৰু প্ৰণালী। মূলতঃ গৱেষণাৰ তিনিটা প্ৰধান পদ্ধতি আছে:

১. গুণগত পদ্ধতি (Qualitative Method):

এই পদ্ধতিৰ মূল লক্ষ্য হ'ল গভীৰ অনুসন্ধানৰ জৰিয়তে মানুহৰ দৃষ্টিভংগী, অনুভৱ, আচৰণ, আৰু অভিজ্ঞতা আদিৰ সূক্ষ্ম বিশ্লেষণ কৰা। ইয়াত সংখ্যাৰ পৰিৱৰ্তে বৰ্ণনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়।

কৌশলসমূহ: নিৰীক্ষণ (Observation), গভীৰ সাক্ষাৎকাৰ (In-depth Interview), মনোযোগ গোট (Focus Group Discussion - FGD), ঘটনা অধ্যয়ন (Case Study) আদি।

২. পৰিমাণগত পদ্ধতি (Quantitative Method):

এই পদ্ধতিৰ মূল লক্ষ্য হ'ল সংখ্যাগত তথ্য সংগ্ৰহ কৰি পৰিসংখ্যাগত বিশ্লেষণৰ জৰিয়তে সিদ্ধান্তত উপনীত হোৱা। ইয়াত পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা আৰু জৰীপৰ জৰিয়তে এটা নিৰ্দিষ্ট তত্ত্বৰ সত্যতা প্ৰতিপন্ন কৰা হয়।

কৌশলসমূহ: জৰীপ (Survey), পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা (Experimentation), কাঠামোবদ্ধ প্ৰশ্নসূচী (Structured Questionnaire), পৰিসাংখ্যিক বিশ্লেষণ (Statistical Analysis) আদি।

৩. মিশ্ৰিত পদ্ধতি (Mixed Method):

এই পদ্ধতিত গৱেষকে প্ৰয়োজন সাপেক্ষে গুণগত আৰু পৰিমাণগত দুয়োটা পদ্ধতিৰে কৌশলসমূহ ব্যৱহাৰ কৰে, যাৰ ফলত গৱেষণাটো অধিক ব্যাপক আৰু বস্তুনিষ্ঠ হৈ উঠে।

গৱেষণাৰ উৎস (Sources of Research Data)—

গৱেষণাৰ বাবে তথ্য সংগ্ৰহ কৰা উৎসসমূহক দুটা প্ৰধান ভাগত ভগাব পাৰি:

১. প্ৰাথমিক উৎস (Primary Sources):

এইবোৰ হ'ল সেইবোৰ উৎস য'ৰ পৰা গৱেষকে প্ৰথমবাৰৰ বাবে পোনপটীয়াভাৱে নিজে তথ্য সংগ্ৰহ কৰে। এই তথ্যবোৰ মৌলিক আৰু আন কাৰো দ্বাৰা ব্যাখ্যা কৰা নহয়।

উদাহৰণ: সাক্ষাৎকাৰৰ টোকা, প্ৰশ্নসূচীৰ উত্তৰ, পৰীক্ষাগাৰৰ ফলাফল, ঐতিহাসিক দলিল, পুৰণি হাতেলিখা পুথি, ব্যক্তিগত চিঠি-ডায়েৰী, পোনপটীয়া নিৰীক্ষণৰ তথ্য আদি।

২. দ্বিতীয়ক উৎস (Secondary Sources):

এইবোৰ হ'ল সেইবোৰ উৎস য'ত আনৰ দ্বাৰা সংগৃহীত বা ব্যাখ্যা কৰা তথ্য ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ইয়াৰ তথ্যসমূহ প্ৰাথমিক উৎসৰ ব্যাখ্যা বা বিশ্লেষণ।

উদাহৰণ: পাঠ্যপুথি, গৱেষণা পত্ৰ (Research Papers), জাৰ্নেল, উপন্যাস, বাতৰি কাকতৰ প্ৰবন্ধ, বিশ্বকোষ (Encyclopedias), চৰকাৰী প্ৰতিবেদন, ইতিমধ্যে প্ৰকাশিত গৱেষণা গ্ৰন্থ আদি।

গৱেষণাৰ সীমাবদ্ধতা (Limitations of Research)—

প্ৰতিটো গৱেষণাৰে কিছুমান সীমাবদ্ধতা থাকে, যিয়ে ইয়াৰ ফলাফলৰ বস্তুনিষ্ঠতা আৰু প্ৰয়োগৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰত্যাহ্বানৰ সৃষ্টি কৰে। প্ৰধান সীমাবদ্ধতাসমূহ হ'ল:

১. সময় আৰু বিত্তীয় সীমাবদ্ধতা (Time and Financial Constraints):

নিৰ্দিষ্ট সময়সীমাৰ ভিতৰত গৱেষণা সম্পূৰ্ণ কৰিবলগীয়া হয় আৰু বাজেটৰ অভাৱত বহু ক্ষেত্ৰত তথ্য সংগ্ৰহৰ বাবে বৃহৎ অঞ্চল সামৰি ল'ব নোৱাৰি।

২. তথ্যৰ সীমাবদ্ধতা (Data Limitations):

কেতিয়াবা প্ৰয়োজনীয় প্ৰাথমিক বা দ্বিতীয়ক তথ্য সহজে উপলব্ধ নহ'ব পাৰে, বা সংগৃহীত তথ্যৰ মানদণ্ড সঠিক নহ'ব পাৰে। তদুপৰি, মানুহে ভুল তথ্য দিয়া বা পক্ষপাতিত্বমূলক তথ্য দিয়াৰ সম্ভাৱনা থাকে।

৩. ব্যক্তিগত পক্ষপাতিত্ব (Researcher Bias):

গৱেষকৰ ব্যক্তিগত দৃষ্টিভংগী বা আগতীয়া ধাৰণাই তথ্য বিশ্লেষণ বা ব্যাখ্যাৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে, যাৰ ফলত গৱেষণাৰ বস্তুনিষ্ঠতা (Objectivity) ক্ষুণ্ণ হ'ব পাৰে।

৪. পদ্ধতিগত সীমাবদ্ধতা (Methodological Limitations):

ব্যৱহৃত গৱেষণা পদ্ধতিটোৱেই কোনো বিশেষ বিষয়ৰ গভীৰতা জুখিবলৈ অপৰ্যাপ্ত হ'ব পাৰে। যেনে, কেৱল 'পৰিমাণগত' পদ্ধতি ব্যৱহাৰ কৰিলে মানুহৰ অনুভৱৰ গভীৰতা বুজাটো কঠিন হ'ব পাৰে।

৫. নীতিগত সীমাবদ্ধতা (Ethical Limitations):

কেতিয়াবা নীতি-নিৰ্দেশনাৰ বাবে কিছুমান তথ্য সংগ্ৰহ কৰিবলৈ বা কিছুমান পৰীক্ষা চলাবলৈ অনুমতি লাভ কৰা নাযায়।

অধ্যায় ২: হোমেন বৰগোহাঞিৰ সাহিত্যিক পৰিচয়

২.১ জন্ম, শিক্ষা আৰু জীৱন যাপন

অসমীয়া সাহিত্য আৰু সাংবাদিকতাৰ জগতৰ এক অন্যতম নাম হোমেন বৰগোহাঞি। তেখেতৰ জন্ম, শিক্ষা আৰু কৰ্মময় জীৱন যাপনে তেখেতৰ সাহিত্যিক পৰিচয় গঢ়াত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা লৈছিল।

১. জন্ম

  জন্ম তাৰিখ আৰু স্থান: হোমেন বৰগোহাঞিৰ জন্ম হৈছিল ১৯৩২ চনৰ ৭ ডিচেম্বৰত, অবিভক্ত লখিমপুৰ জিলাৰ ঢকুৱাখনাত।

  পৰিয়াল: তেখেত এটা আহোম পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল। তেখেতৰ পিতৃ আছিল ইন্দ্ৰধৰ বৰগোহাঞি আৰু মাতৃ আইতা বৰগোহাঞি।

২. শিক্ষা

প্ৰখৰ মেধাৰ অধিকাৰী হোমেন বৰগোহাঞিৰ শিক্ষাজীৱন আছিল অত্যন্ত সফল।

  প্ৰাথমিক আৰু স্কুলীয়া শিক্ষা: তেখেতে লখিমপুৰতে স্কুলীয়া শিক্ষা আৰম্ভ কৰিছিল।

  প্ৰৱেশিকা (মেট্ৰিক): ডিব্ৰুগড় চৰকাৰী উচ্চতৰ মাধ্যমিক বালক বিদ্যালয়ৰ পৰা ১৯৫০ চনত তেখেতে প্ৰথম বিভাগত মেট্ৰিক পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হৈছিল।

  উচ্চ শিক্ষা: মেট্ৰিকৰ পিছত তেওঁ গুৱাহাটীৰ কটন কলেজত নামভৰ্তি কৰিছিল আৰু তাৰ পৰাই স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰিছিল। কলেজীয়া জীৱনৰ পৰাই তেখেত সাহিত্য চৰ্চাৰ প্ৰতি অনুৰাগী আছিল আৰু এজন লেখক হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰিছিল।

৩. জীৱন যাপন আৰু কৰ্মক্ষেত্ৰ

হোমেন বৰগোহাঞিৰ জীৱন যাপন বৰ্ণিল আৰু বহুধা বিভক্ত আছিল।

  প্ৰশাসনিক সেৱা: শিক্ষা সমাপ্ত কৰি তেখেতে অসম অসামৰিক সেৱাৰ পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হৈ এজন চৰকাৰী বিষয়া হিচাপে চাকৰি জীৱন আৰম্ভ কৰিছিল। কিন্তু তেওঁ নিজৰ সৃষ্টিশীল মনটোক চৰকাৰী নিয়মৰ বান্ধোনত বান্ধি ৰাখিব নোৱাৰিলে।

  সাংবাদিকতা: সাহিত্য আৰু স্বতন্ত্ৰ চিন্তাৰ তাগিদাত তেখেতে প্ৰশাসনিক সেৱাৰ লোভনীয় চাকৰি ত্যাগ কৰি সাংবাদিকতাক নিজৰ জীৱনৰ মূল ভেটি হিচাপে গ্ৰহণ কৰে। তেখেতৰ এই সিদ্ধান্তই অসমীয়া সাংবাদিকতা আৰু সাহিত্যলৈ এক নতুন ধাৰা কঢ়িয়াই আনিলে।

    তেওঁ কেইবাখনো আগশাৰীৰ অসমীয়া দৈনিক বাতৰি কাকত আৰু আলোচনীৰ লগত জড়িত আছিল আৰু মুখ্য সম্পাদকৰ দায়িত্ব পালন কৰিছিল। ইয়াৰ ভিতৰত 'নীলাচল', 'সুত্ৰধাৰ', 'নাগৰিক', 'সাতসৰী', 'আমাৰ অসম' আৰু মৃত্যুৰ সময়লৈকে 'নিয়মীয়া বাৰ্তা'ৰ মুখ্য সম্পাদকৰ পদ উল্লেখযোগ্য।

  সাহিত্যিক জীৱন: তেখেতৰ সাহিত্যকৰ্ম আছিল বিশাল আৰু বহু বিষয় সামৰি লোৱা। তেখেতে উপন্যাস, গল্প, কবিতা, প্ৰবন্ধ, সমালোচনা আৰু আত্মজীৱনীমূলক গ্ৰন্থ ৰচনা কৰি অসমীয়া সাহিত্যৰ ভঁৰাল টনকিয়াল কৰিছিল। তেওঁৰ লেখাত আধুনিকতা, মানৱতাবাদী চিন্তা আৰু জীৱনৰ গভীৰ সত্যসমূহ প্ৰকাশ পাইছিল। তেওঁ 'পিতা-পুত্ৰ' উপন্যাসৰ বাবে ১৯৭৮ চনত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰিছিল।

  ব্যক্তিগত জীৱন: তেখেতে প্ৰখ্যাত অসমীয়া লেখিকা নিৰুপমা বৰগোহাঞিৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল। তেওঁলোকৰ দুটি পুত্ৰ সন্তান আছে। অৱশ্যে ১৯৭৭ চনৰ পৰা তেওঁলোক পৃথকে থাকিবলৈ লয়।

  মৃত্যু: হোমেন বৰগোহাঞিয়ে ২০২১ চনৰ ১২ মে' তাৰিখে গুৱাহাটীত শেষ নিশ্বাস ত্যাগ কৰে।

হোমেন বৰগোহাঞিৰ জীৱন আছিল এক সাংবাদিক, সাহিত্যিক আৰু নিৰ্ভীক চিন্তাবিদৰ জীৱন। তেওঁ নিজৰ প্ৰখৰ মেধা আৰু অক্লান্ত শ্ৰমেৰে অসমীয়া সমাজত এক গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাই গৈছে।

২.২ সাংবাদিক, সম্পাদক, প্রবন্ধকাৰ, উপন্যাসকাৰ আৰু গল্পকাৰ হিচাপে ভূমিকা

হোমেন বৰগোহাঞি অসমীয়া সাহিত্য আৰু বৌদ্ধিক জগতৰ এক বিৰল প্ৰতিভা আছিল, যিয়ে সাহিত্যৰ বিভিন্ন ক্ষেত্ৰত নিজৰ অসাধাৰণ দক্ষতাৰ পৰিচয় দিছিল। তেখেতৰ বহুমুখী প্ৰতিভাৰ বাবেই তেখেতে অসমীয়া সমাজত এক স্বকীয় স্থান লাভ কৰিছিল।

১. সাংবাদিক আৰু সম্পাদক হিচাপে ভূমিকা

হোমেন বৰগোহাঞিয়ে চৰকাৰী চাকৰি এৰি সাংবাদিকতাৰ জীৱন গ্ৰহণ কৰি অসমীয়া সংবাদ জগতলৈ এক নতুন ধাৰা কঢ়িয়াই আনিছিল।

  সাহসী আৰু নিৰ্ভীক সাংবাদিকতা: তেওঁৰ সাংবাদিকতা আছিল সদায়েই প্ৰতিষ্ঠানবিৰোধী আৰু সাহসী। সামাজিক দায়বদ্ধতা আৰু যুক্তিনিষ্ঠ বিশ্লেষণৰ মাজেৰে তেখেতে পাঠকক সচেতন কৰিছিল।

  সফল সম্পাদনা: তেখেতে কেইবাখনো আগশাৰীৰ বাতৰি কাকত আৰু আলোচনীৰ সম্পাদক/মুখ্য সম্পাদক হিচাপে দায়িত্ব পালন কৰি অসমীয়া সংবাদ সাহিত্যৰ ভেটি মজবুত কৰিছিল।

    আলোচনী: নীলাচল, সূত্ৰধাৰ, নাগৰিক, সাতসৰী আদি আলোচনী সম্পাদনা কৰিছিল, যিয়ে অসমীয়া সাহিত্য আৰু বৌদ্ধিক চিন্তাৰ কেন্দ্ৰ হিচাপে কাম কৰিছিল।

    বাতৰি কাকত: অসম বাণী, আমাৰ অসম, নিয়মীয়া বাৰ্তা আদি দৈনিক কাকতৰ মুখ্য সম্পাদক হিচাপে তেখেতে সংবাদপত্ৰৰ মানদণ্ড উচ্চ কৰাত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা লৈছিল।

  সংবাদ-সাহিত্যৰ সৃষ্টি: তেখেতৰ কলমেদি দৈনিক কাকতত প্ৰকাশ পোৱা স্তম্ভ, সম্পাদকীয় আৰু বিশ্লেষণমূলক প্ৰবন্ধবোৰে অসমত 'সংবাদ সাহিত্য' বুলি এক নতুন ধাৰা সৃষ্টি কৰিছিল।

২. প্ৰবন্ধকাৰ হিচাপে ভূমিকা

প্ৰবন্ধকাৰ হিচাপে হোমেন বৰগোহাঞিৰ ভূমিকা আছিল এক চিন্তাবিদ আৰু প্ৰজ্ঞাধৰ্মীয় লেখকৰ।

  বিষয়ৰ বিশালতা: তেখেতৰ প্ৰবন্ধৰ বিষয়বস্তু আছিল অত্যন্ত বিশাল— সাহিত্য, সমাজ, ধৰ্ম, দৰ্শন, মানৱ জীৱনৰ অৰ্থ, স্বাস্থ্য আৰু জীৱন যাপনৰ দৰে বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ দিশ তেওঁৰ লেখাত প্ৰকাশ পাইছিল।

  গদ্যৰ সাধনা: তেওঁ গদ্য ৰচনাৰ ক্ষেত্ৰত আছিল অত্যন্ত সচেতন। তেখেতৰ মতে, উৎকৃষ্ট গদ্য ৰচনা দীৰ্ঘদিনীয়া অনুশীলনৰ ফল। তেওঁৰ গদ্য আছিল সৰল, শক্তিশালী, যুক্তিনিষ্ঠ আৰু গভীৰ অৰ্থপূৰ্ণ।

  উল্লেখযোগ্য প্ৰবন্ধ সংকলন:

    আত্ম-উন্নয়নমূলক: প্ৰজ্ঞাৰ সাধনা, গদ্যৰ সাধনা, উচ্চাকাংক্ষা, মানুহ হোৱাৰ গৌৰৱ, মই যেতিয়া ক্লান্ত হওঁ।

    চিন্তামূলক: স্বৰ্গ আৰু নৰক, হৃদয়ৰ মানচিত্ৰ, পাঠকৰ টোকাবহী। তেওঁৰ প্ৰবন্ধসমূহে পাঠকক জীৱনৰ গভীৰ অৰ্থ অনুসন্ধান কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাইছিল।

৩. উপন্যাসকাৰ হিচাপে ভূমিকা

উপন্যাসৰ ক্ষেত্ৰত হোমেন বৰগোহাঞিয়ে অসমীয়া সাহিত্যক এক নতুন মাত্ৰা প্ৰদান কৰিছিল।

  আধুনিক মানুহৰ জীৱন: তেওঁৰ উপন্যাসত নিঃসংগতা, বিষাদ, মানুহৰ অস্তিত্বৰ সংকট আৰু নৈতিক মূল্যবোধৰ অৱক্ষয়ৰ দৰে আধুনিক জীৱনৰ জটিলতা আৰু মনস্তাত্ত্বিক দিশসমূহ গভীৰভাৱে চিত্ৰিত হৈছে।

  সামাজিক দায়বদ্ধতা: তেওঁৰ কেইখনমান উপন্যাসত সমসাময়িক সমাজ-ৰাজনৈতিক চেতনা আৰু শ্ৰেণী-সংগ্ৰামৰ আভাসো পোৱা যায়।

  উল্লেখনীয় উপন্যাস:

    প্ৰথম উপন্যাস: সুবালা (১৯৬৩)।

    শ্ৰেষ্ঠ সৃষ্টি: পিতা-পুত্ৰ (১৯৭৫), যাৰ বাবে তেখেতে ১৯৭৮ চনত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰিছিল।

    অন্যান্য: হালধীয়া চৰায়ে বাওধান খায়, সাউদৰ পুতেকে নাও মেলি যায়, অস্তৰাগ, মৎস্যগন্ধা, তিমিৰ তীৰ্থ আৰু কুশীলৱ।

৪. গল্পকাৰ হিচাপে ভূমিকা

হোমেন বৰগোহাঞি পঞ্চাশৰ দশকৰ এগৰাকী আগশাৰীৰ চুটিগল্পকাৰ হিচাপেও জনাজাত।

  বিষয়বস্তুৰ বৈচিত্ৰ্য: তেওঁৰ সীমিত সংখ্যক গল্পৰ ভিতৰতে তেওঁ এক বিশাল জগত সৃষ্টি কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল। তেওঁৰ প্ৰতিটো গল্পৰ পৰিৱেশ, পৰিস্থিতি আৰু বিষয়বস্তু আছিল সম্পূৰ্ণ বেলেগ।

  ফ্ৰয়ডীয় আৰু মাৰ্ক্সীয় প্ৰভাৱ: তেওঁৰ আদি স্তৰৰ গল্পসমূহত ফ্ৰয়ডীয় মনস্তাত্ত্বিক বিশ্লেষণ আৰু মাৰ্ক্সীয় চিন্তাধাৰাৰ গভীৰ প্ৰভাৱ দেখা যায়, য'ত মধ্যবিত্তীয় জীৱনৰ ফোঁপোলা অৱস্থাৰ স্বৰূপ উদঙাই ধৰিছিল।

  মানৱীয় চেতনা: তেওঁৰ গল্পত মানুহৰ নিষ্ঠুৰতা, উপায়হীনতা আৰু লগতে গভীৰ মানৱতাবোধৰ প্ৰকাশ ঘটিছিল।

  উল্লেখযোগ্য গল্প: ইস্মাইল শেখৰ সন্ধানত, নৰকত বসন্ত, হাতী, গৰখীয়া আদি।

সামগ্ৰিকভাৱে, হোমেন বৰগোহাঞি কেৱল এজন সাহিত্যিকে নাছিল, তেওঁ আছিল এজন সমাজৰ বিবেকে, যিয়ে নিজৰ কলমৰ শক্তিৰে অসমীয়া সাহিত্য, সাংবাদিকতা আৰু বৌদ্ধিক জীৱনক নতুন দিশলৈ লৈ গৈছিল।

২.৩ সাহিত্যিক আদর্শ আৰু সমাজ-দৃষ্টিভংগী

হোমেন বৰগোহাঞিৰ সাহিত্যিক আদৰ্শ আৰু সমাজ-দৃষ্টিভংগী আছিল গভীৰভাৱে মানৱতাবাদী, যুক্তিনিষ্ঠ আৰু সমাজ-সমালোচনামূলক। তেখেত আছিল এজন 'প্ৰজ্ঞাৰ সাধক' আৰু মানুহ হোৱাৰ গৌৰৱক গুৰুত্ব দিয়া এগৰাকী চিন্তাবিদ।

১. সাহিত্যিক আদৰ্শৰ মূল ভেটি

হোমেন বৰগোহাঞিৰ সাহিত্যিক আদৰ্শ তলত উল্লেখ কৰা ধাৰাসমূহত প্ৰতিফলিত হৈছিল:

  উদাৰ মানৱতাবাদ (Humanism): তেখেতৰ সাহিত্যৰ কেন্দ্ৰবিন্দু আছিল মানুহ। তেওঁ মানৱ জীৱনৰ দুখ-যন্ত্ৰণা, আশা-আকাংক্ষা, সফলতা-ব্যৰ্থতা আৰু মনৰ গভীৰ সংঘাতসমূহক সহানুভূতিৰে তুলি ধৰিছিল। তেওঁৰ লেখাত দেখা যায় মানুহৰ প্ৰতি এক গভীৰ বিশ্বাস আৰু শ্ৰদ্ধা। তেওঁ মানৱতাবাদক চিৰন্তন সত্য বুলি মানি লৈছিল।

  আত্মানুসন্ধান আৰু আত্ম-সমীক্ষা: তেওঁৰ আত্মজীৱনীমূলক ৰচনাসমূহ (যেনে: আত্মানুসন্ধান, মোৰ হৃদয় এখন যুদ্ধক্ষেত্ৰ) আৰু প্ৰবন্ধসমূহত নিজৰ জীৱন, চিন্তা আৰু অনুভূতিৰ গভীৰ বিশ্লেষণ পোৱা যায়। তেওঁ মানুহক আত্ম-সমীক্ষাৰ জৰিয়তে নিজকে চিনি পাবলৈ প্ৰেৰণা দিছিল।

  জ্ঞান আৰু প্ৰজ্ঞাৰ প্ৰাধান্য: তেওঁৰ মতে, প্ৰকৃত জীৱনৰ ভিত্তি হ'ল জ্ঞান আৰু প্ৰজ্ঞাৰ সাধনা। তেওঁৰ প্ৰজ্ঞাৰ সাধনা, গদ্যৰ সাধনা আদি গ্ৰন্থত এই আদৰ্শ স্পষ্ট হৈ উঠিছে। তেওঁ জ্ঞান অন্বেষণ আৰু যুক্তিনিষ্ঠ চিন্তাৰ দ্বাৰা জীৱনক উন্নত কৰাৰ পোষকতা কৰিছিল।

  আধুনিকতাৰ প্ৰভাৱ: তেওঁৰ গল্প আৰু উপন্যাসসমূহত পশ্চিমীয়া সাহিত্যৰ আধুনিক ধাৰা, বিশেষকৈ ফ্ৰয়েডীয় মনস্তত্ত্ব আৰু মাৰ্ক্সীয় চিন্তাধাৰাৰ প্ৰভাৱ দেখা যায়। তেওঁ মানুহৰ মনৰ ভিতৰৰ সংঘাত আৰু সামাজিক-ৰাজনৈতিক দায়বদ্ধতাক একেলগে ফুটাই তুলিছিল।

২. সমাজ-দৃষ্টিভংগী

হোমেন বৰগোহাঞিৰ সমাজ-দৃষ্টিভংগী আছিল নিৰ্ভীক আৰু বাস্তৱবাদী। তেওঁ সমাজৰ বিভিন্ন দিশক সূক্ষ্মভাৱে বিশ্লেষণ কৰিছিল:

  সমাজ-বাস্তৱতাৰ চিত্ৰণ: তেওঁ সমাজৰ সাধাৰণ শ্ৰেণীৰ লোকৰ জীৱন, বিশেষকৈ গাঁৱলীয়া সমাজৰ দৰিদ্ৰতা, নাৰীৰ বঞ্চনা আৰু মধ্যবিত্ত শ্ৰেণীৰ জীৱনৰ ফোঁপোলা অৱস্থাৰ বাস্তৱ চিত্ৰ দাঙি ধৰিছিল। হালধীয়া চৰায়ে বাওধান খায়, সাউদৰ পুতেকে নাও মেলি যায় আদি উপন্যাসত এই সমাজ-বাস্তৱতা স্পষ্ট।

  নাৰীবাদী চেতনা: তেওঁ নাৰীৰ অধিকাৰ আৰু নাৰী জীৱনৰ জটিলতাসমূহক লৈ বহু সাহসী লেখা লিখিছিল। তেওঁৰ সাহিত্যত নাৰী চৰিত্ৰসমূহক কেৱল পাৰ্শ্বচৰিত্ৰ হিচাপে নহয়, বৰং শক্তিশালী আৰু সংগ্ৰামী চৰিত্ৰ হিচাপে উপস্থাপন কৰিছে। তেওঁ নাৰীবাদী লেখাৰ বাবেও জনাজাত।

  নীতি-নৈতিকতা আৰু মূল্যবোধৰ অৱক্ষয়: আধুনিক সমাজত দেখা দিয়া মানৱীয় মূল্যবোধৰ ভাঙোন, ভোগবাদী মানসিকতা আৰু নৈতিক স্খলনৰ বিষয়ে তেওঁ উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰিছিল। তেওঁৰ উপন্যাস পিতা-পুত্ৰত এই মূল্যবোধৰ সংঘাত গভীৰভাৱে চিত্ৰিত হৈছে।

  প্ৰতিষ্ঠানবিৰোধী স্থিতি: এজন সাংবাদিক আৰু স্তম্ভলেখক হিচাপে তেওঁ সদায় ৰাজনৈতিক ভণ্ডামি আৰু সামাজিক অসাম্যৰ বিৰুদ্ধে নিৰ্ভীকভাৱে মাত মাতিছিল। ২০১৫ চনত দেশত সাম্প্ৰদায়িক অসহিষ্ণুতাৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিবাদ জনাই সাহিত্য অকাডেমি বঁটা ঘূৰাই দি তেওঁ নিজৰ প্ৰতিষ্ঠানবিৰোধী আৰু সামাজিক দায়বদ্ধতাৰ নিদৰ্শন দাঙি ধৰিছিল।

  পৰিৱৰ্তনকামী মনোভাৱ: তেওঁ সাহিত্যক কেৱল মনোৰঞ্জনৰ আহিলা হিচাপে নহয়, বৰং সমাজৰ দোষ-ত্ৰুটিসমূহ আঙুলিয়াই দি পৰিৱৰ্তনৰ বাবে এক সচেতন মন গঢ়ি তোলাৰ আহিলা হিচাপে গণ্য কৰিছিল।

এইদৰে হোমেন বৰগোহাঞিয়ে তেওঁৰ সাহিত্যৰ যোগেদি মানৱতাবাদ, যুক্তি আৰু সাহসৰ এক উচ্চ আদৰ্শ স্থাপন কৰি অসমীয়া বৌদ্ধিক জগতত এক চিৰন্তন প্ৰভাৱ পেলাই গ'ল।

২.৪ অসমৰ মধ্যবিত্ত সমাৰৰ বাস্তৱ জীৱন প্ৰতিফলনৰ দৃষ্টান্ত

হোমেন বৰগোহাঞিৰ সাহিত্যত অসমৰ মধ্যবিত্ত সমাজৰ বাস্তৱ জীৱনৰ গভীৰ আৰু নিৰ্মোহ চিত্ৰণ এক অন্যতম মূল বৈশিষ্ট্য। স্বাধীনতাৰ পৰৱৰ্তী কালৰ পৰা বৰ্তমানলৈকে অসমীয়া মধ্যবিত্ত শ্ৰেণীটোৱে যি আৰ্থ-সামাজিক, মানসিক আৰু নৈতিক সংঘাতৰ মাজেৰে গতি কৰিছে, তাৰ নিখুঁত প্ৰতিফলন তেওঁৰ উপন্যাস আৰু গল্পসমূহত দেখা যায়।

এই প্ৰতিফলনৰ কেইটিমান উল্লেখযোগ্য দৃষ্টান্ত তলত আলোচনা কৰা হ'ল:

১. অৰ্থনৈতিক সংগ্ৰাম আৰু হতাশা

মধ্যবিত্ত শ্ৰেণীৰ জীৱনৰ প্ৰথম আৰু প্ৰধান সমস্যাটো হ'ল আৰ্থিক দৈন্য আৰু নিৰাপত্তাহীনতা। তেওঁৰ সাহিত্যত উচ্চাকাংক্ষা আৰু সীমিত সামৰ্থৰ মাজৰ সংঘাত ফুটি উঠিছে।

  শিক্ষিত নিবনুৱাৰ ট্ৰেজেডি: তেওঁৰ বহুতো চৰিত্ৰই উচ্চ শিক্ষা লাভ কৰিও যোগ্যতা অনুযায়ী চাকৰি নাপাই দাৰিদ্ৰ্য আৰু হতাশাৰ চিকাৰ হয়। চহৰৰ উচ্চাকাংক্ষী জীৱনৰ লগত গাঁৱৰ দুৰৱস্থাৰ মাজেৰে জীৱনৰ সপোন ভঙাৰ ছবি তেওঁ অংকন কৰিছে।

  নৈতিক স্খলন: আৰ্থিক দুৰৱস্থাৰ ফলত মধ্যবিত্ত লোকৰ জীৱনত কেনেকৈ নৈতিক স্খলন ঘটে, তাৰ চিত্ৰও তেওঁৰ লেখাত পোৱা যায়। উদাহৰণস্বৰূপে, এজন সৎ চৰিত্ৰৰ মানুহেও পৰিস্থিতিৰ পাকচক্ৰত পৰি ভ্ৰষ্টাচাৰ বা অসৎ পথ ল'বলৈ বাধ্য হোৱাৰ মানসিক সংগ্ৰাম তেওঁ দেখুৱাইছে।

২. মানসিক নিসংগতা আৰু অস্তিত্বৰ সংকট

হোমেন বৰগোহাঞিৰ মধ্যবিত্ত চৰিত্ৰসমূহ কেৱল আৰ্থিকভাৱেই নহয়, মানসিকভাৱেও ভাঙি পৰা। আধুনিকতাৰ প্ৰভাৱত সৃষ্টি হোৱা নিসংগতা, আত্মীয়তাৰ অভাৱ আৰু জীৱনৰ অৰ্থহীনতাৰ অনুভূতি তেওঁৰ সাহিত্যৰ কেন্দ্ৰীয় বিষয়।

  অস্তৰাগ আৰু বিষণ্ণতা: তেওঁৰ বিভিন্ন লেখাত মানৱ মনৰ গভীৰ বিষণ্ণতা আৰু নিসংগতাৰ মনস্তাত্ত্বিক বিশ্লেষণ দেখা যায়। চহৰীয়া জীৱনৰ কোলাহলৰ মাজতো মানুহ কেনেকৈ সম্পৰ্কহীন হৈ পৰে আৰু নিজৰ অস্তিত্বৰ অৰ্থ বিচাৰি হাবাথুৰি খায়, সেইয়া তেওঁ গভীৰভাৱে তুলি ধৰিছে।

  পৰিচয়ৰ সংকট: বিশেষকৈ শিক্ষিত মধ্যবিত্ত শ্ৰেণীটোৱে পুৰণি সামাজিক মূল্যবোধ আৰু নতুন আধুনিকতাৰ মাজত এটা পৰিচয়ৰ সংকটত ভোগে। তেওঁলোকৰ আশা-আকাংক্ষা পশ্চিমীয়া দাৰ্শনিক চিন্তাধাৰাৰে প্ৰভাৱিত, কিন্তু বাস্তৱ জীৱন পৰম্পৰাগত সমাজৰ বান্ধোনত আৱদ্ধ। এই দ্বৈততাই তেওঁলোকৰ জীৱনত সংঘাতৰ সৃষ্টি কৰে।

৩. নাৰী জীৱনৰ বঞ্চনা আৰু সংগ্ৰাম

মধ্যবিত্ত সমাজৰ নাৰীসকলৰ জীৱনৰ বাস্তৱ ছবি তেওঁ নিৰ্মোহভাৱে দাঙি ধৰিছে।

  গৃহস্থীৰ বোজা আৰু মৰ্মবেদনা: মধ্যবিত্ত পৰিয়ালৰ মহিলাসকলে কেনেকৈ ঘৰুৱা দায়িত্ব আৰু বাহিৰৰ কৰ্মজীৱনৰ মাজত ভাৰসাম্য হেৰুৱাই জীৱন কটাবলগীয়া হয়, সেইয়া তেওঁৰ লেখাত ফুটি উঠিছে। তেওঁলোকে নিজৰ স্বতন্ত্ৰতা আৰু ব্যক্তিত্বক পৰিয়ালৰ বাবে উছৰ্গা কৰিবলৈ বাধ্য হয়।

  যৌনতা আৰু প্ৰেমৰ জটিলতা: মধ্যবিত্ত সমাজত যৌনতা আৰু প্ৰেমৰ ক্ষেত্ৰত থকা ভণ্ডামি আৰু লুকাই থকা কামনা-বাসনাক তেওঁ কোনো দ্বিধাহীনতা নোহোৱাকৈ মুকলিকৈ প্ৰকাশ কৰিছে। তেওঁৰ চৰিত্ৰসমূহে সামাজিক নীতি-নিয়মৰ বান্ধোনৰ মাজেৰে নিজৰ প্ৰকৃত মনোকামনা পূৰণ কৰিবলৈ কৰা সংগ্ৰাম বাস্তৱতাৰ নিদৰ্শন।

৪. মূল্যবোধৰ সংঘাতৰ চিত্ৰণ

তেওঁৰ সাহিত্যত পুৰুষানুক্ৰমে চলি অহা সামাজিক আৰু নৈতিক মূল্যবোধৰ সংঘাতে মধ্যবিত্ত জীৱনক কেনেকৈ প্ৰভাৱিত কৰিছে, তাৰ বিশ্লেষণ পোৱা যায়।

  পিতা-পুত্ৰ উপন্যাস: এই উপন্যাসত মধ্যবিত্ত সমাজৰ পাৰিবাৰিক জীৱনৰ মূল্যবোধৰ সংঘাতে বিশেষ মাত্ৰা লাভ কৰিছে। ইয়াত এহাতে পুৰণি আদৰ্শ আৰু পৰম্পৰাক ধৰি ৰাখিব খোজা পিতৃ আৰু আনহাতে আধুনিক চিন্তা আৰু স্বাধীনতাৰ সন্ধান কৰা পুত্ৰৰ মাজৰ মানসিক সংঘাত প্ৰতিফলিত হৈছে।

মুঠতে, হোমেন বৰগোহাঞিৰ সাহিত্য আছিল অসমৰ মধ্যবিত্ত শ্ৰেণীৰ জীৱনৰ এক দাপোনস্বৰূপ, য'ত তেওঁ তেওঁলোকৰ দুখ-দুৰ্দশা, হাহাকাৰ, মানসিক ক্ৰিয়া-প্ৰতিক্ৰিয়া আৰু সাহসক বাস্তৱবাদী শৈলীত দাঙি ধৰিছিল।

অধ্যায় ৩: হোমেন বৰগোহাঞিৰ চুটি গল্পৰ বিষয়বস্তু

৩.১ মানৱ জীৱনৰ যন্ত্ৰণা, দুখ-বেদনাৰ ৰূপায়ন

হোমেন বৰগোহাঞিৰ চুটি গল্পসমূহৰ মূল ভেটি হ'ল মানুহৰ জীৱন যাত্ৰাত অনুভূত হোৱা গভীৰ যন্ত্ৰণা, নিসংগতা আৰু দুখ-বেদনাৰ বাস্তৱসন্মত ৰূপায়ণ। তেওঁৰ গল্পবোৰ কেৱল সাধাৰণ কাহিনী নহয়, বৰং ই একোখন মানসিক মানচিত্ৰ, য'ত ব্যক্তিৰ অন্তঃস্থলত চলি থকা সংগ্ৰাম আৰু অৱসাদসমূহক বিশ্লেষণ কৰা হৈছে। তেওঁৰ গল্পত মানৱতাবাদৰ এক উদাৰ দৃষ্টিকোণৰ মাজেৰে জীৱনৰ কৰুণতম দিশবোৰ পোহৰলৈ আনিছে।

মানৱ জীৱনৰ দুখ-বেদনাৰ ৰূপায়ণৰ কেইটামান প্ৰধান দিশ তলত উল্লেখ কৰা হ'ল:

ক. নিসংগতা আৰু অস্তিত্বৰ সংকট

আধুনিক জীৱনৰ যান্ত্ৰিকতাৰ মাজত মানুহে হেৰুৱাই পেলোৱা আত্মীয়তা আৰু সৃষ্টি হোৱা গভীৰ নিসংগতা তেওঁৰ গল্পৰ এক মুখ্য বিষয়।

  মানসিক বিচ্ছিন্নতা: তেওঁৰ গল্পৰ চৰিত্ৰবোৰ প্ৰায়ে সমাজৰ পৰা বিচ্ছিন্ন। তেওঁলোকে জনসমাগমৰ মাজতো নিজকে অকলশৰীয়া অনুভৱ কৰে, যাৰ ফলত জীৱনৰ অৰ্থহীনতা (Existential Crisis) সম্পৰ্কে সচেতন হৈ উঠে।

  নিৰাশা আৰু অৱসাদ: হোমেন বৰগোহাঞিয়ে চৰিত্ৰসমূহৰ মানসিক অৱসাদ আৰু গভীৰ নিৰাশা সূক্ষ্ম মনস্তাত্ত্বিক দৃষ্টিকোণৰ পৰা উপস্থাপন কৰিছে। জীৱনৰ দুখ-বেদনাৰ পৰা মুক্তিৰ আশা নথকা এই চৰিত্ৰসমূহে পাঠকৰ মনত গভীৰ সহানুভূতিৰ সৃষ্টি কৰে।

খ. আৰ্থ-সামাজিক বৈষম্যজনিত দুখ

মধ্যবিত্ত আৰু নিম্ন মধ্যবিত্ত শ্ৰেণীৰ লোকৰ জীৱনৰ আৰ্থিক দুৰৱস্থা আৰু সামাজিক বঞ্চনাজনিত যন্ত্ৰণা তেওঁৰ গল্পত নিৰ্মোহভাৱে ফুটি উঠিছে।

  দৰিদ্ৰতাৰ নিষ্ঠুৰতা: তেওঁৰ গল্পত দৰিদ্ৰতা কেৱল অভাৱ নহয়, ই এক নিষ্ঠুৰ শক্তি যিয়ে মানুহৰ মৰ্যাদা আৰু মানৱতাক কাঢ়ি লয়। তেওঁ বিশেষকৈ সাধাৰণ মানুহৰ জীৱনৰ প্ৰাত্যহিক সংগ্ৰাম আৰু এই সংগ্ৰামৰ ফলত হোৱা হতাশাৰ বাস্তৱ চিত্ৰ দাঙি ধৰিছে।

  ব্যৰ্থতাৰ গ্লানি: শিক্ষিত যুৱক-যুৱতীসকলে নিবনুৱা জীৱনৰ যন্ত্ৰণা আৰু সামাজিক প্ৰত্যাশা পূৰণ কৰিব নোৱাৰাৰ ফলত ভোগা ব্যৰ্থতাৰ গ্লানিয়ে তেওঁৰ বহু গল্পৰ মূল সুঁতি।

গ. নাৰী জীৱনৰ মৰ্মবেদনা

হোমেন বৰগোহাঞিৰ গল্পত নাৰীৰ দুখ-বেদনাৰ চিত্ৰণ যথেষ্ট স্পষ্ট আৰু সংবেদনশীল।

  পাৰিবাৰিক বঞ্চনা: মধ্যবিত্ত পৰিয়ালত নাৰীয়ে ভোগা বঞ্চনা, গৃহস্থীৰ কঠোৰ বোজা আৰু মৰম-স্নেহৰ অভাৱত হোৱা মানসিক যন্ত্ৰণা তেওঁৰ গল্পৰ প্ৰাণ। তেওঁ নাৰীৰ অভ্যন্তৰীণ মনোজগতত প্ৰৱেশ কৰি তেওঁলোকৰ লুকাই থকা কামনা-বাসনা আৰু অপূৰণীয় ইচ্ছা-আকাংক্ষাৰ মৰ্মবেদনাও প্ৰকাশ কৰিছে।

  সামাজিক সীমাবদ্ধতা: সামাজিক ৰীতি-নীতি আৰু ৰক্ষণশীলতাৰ ফলত নাৰীয়ে কেনেকৈ নিজৰ স্বাভাৱিক জীৱন যাপন কৰিব নোৱাৰে আৰু তাৰ ফলত কিদৰে তেওঁলোকৰ জীৱন দুখময় হৈ পৰে, সেইয়া তেওঁৰ গল্পত এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়।

ঘ. মানৱ চৰিত্ৰৰ জটিলতা আৰু মানসিক সংঘাত

হোমেন বৰগোহাঞিয়ে মানুহৰ মনৰ ভিতৰৰ সংঘাতসমূহৰ মনস্তাত্ত্বিক বিশ্লেষণৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিছে।

  ফ্ৰয়েডীয় প্ৰভাৱ: তেওঁৰ কিছুমান গল্পত ফ্ৰয়েডীয় মনস্তত্ত্বৰ প্ৰভাৱ দেখা যায়, য’ত মানুহৰ অৱদমিত কামনা, বিকৃত মানসিকতা আৰু জীৱনৰ গভীৰ ৰহস্যময় দিশসমূহ উন্মোচিত হৈছে। এই মানসিক সংঘাতৰ জৰিয়তে তেওঁ মানৱ জীৱনৰ গভীৰ যন্ত্ৰণাৰ উৎস বিচাৰিছে।

এইদৰে হোমেন বৰগোহাঞিৰ চুটি গল্পসমূহ হৈছে মানৱ জীৱনৰ দুখ-বেদনাৰ এক বিস্তৃত আলেখ্য, য’ত দুখ-যন্ত্ৰণাক কেৱল বাহ্যিকভাৱে বৰ্ণনা কৰা হোৱা নাই, বৰং ইয়াৰ গভীৰ মানসিক আৰু সামাজিক কাৰণসমূহৰ বিশ্লেষণ কৰা হৈছে।

৩.২ নৈতিক সংকট আৰু আধুনিকতাৰ দ্বন্দ্ব 

হোমেন বৰগোহাঞিৰ চুটি গল্পসমূহ কেৱল মানুহৰ দুখ-বেদনাৰ চিত্ৰণতে সীমাবদ্ধ নহয়, বৰং ইয়াৰ মাজেৰে স্বাধীনতাৰ পৰৱৰ্তী কালৰ অসমীয়া সমাজত দেখা দিয়া নৈতিক সংকট আৰু পাশ্চাত্যৰ প্ৰভাৱত অহা আধুনিকতাৰ সৈতে পৰম্পৰাগত মূল্যবোধৰ সংঘাতক বলিষ্ঠ ৰূপত প্ৰকাশ কৰা হৈছে।

এই দ্বন্দ্বৰ মুখ্য দিশসমূহ তলত আলোচনা কৰা হ'ল:

ক. ভণ্ডামি আৰু মূল্যবোধৰ অৱক্ষয়

আধুনিক জীৱনে কঢ়িয়াই অনা ভণ্ডামি আৰু নৈতিক চৰিত্ৰৰ পতন তেওঁৰ গল্পৰ এক ডাঙৰ বিষয়।

  তথাকথিত ভদ্ৰ সমাজ: বৰগোহাঞিয়ে তথাকথিত শিক্ষিত আৰু ভদ্ৰ সমাজৰ লোকৰ মুখা আঁতৰাই তেওঁলোকৰ দ্বৈত চৰিত্ৰ উদঙাই দিছে। সমাজত তেওঁলোকে উচ্চ নৈতিকতাৰ ভাও জুৰিলেও ব্যক্তিগত জীৱনত কিদৰে নীতি-হীন আৰু ভ্ৰষ্টাচাৰী, সেইয়া তেওঁ নিৰ্মোহভাৱে দেখুৱাইছে।

  টকা আৰু ক্ষমতাৰ প্ৰভাৱ: ধন-সম্পত্তি আৰু ক্ষমতাৰ বাবে মানুহে কিদৰে পুৰণি নৈতিক আদৰ্শসমূহক অৱহেলা কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছে, আৰু ইয়াৰ ফলত সামাজিক জীৱনত কেনেকৈ অৰ্থৰ লোলুপতাই প্ৰাধান্য লাভ কৰিছে, তাৰ চিত্ৰ তেওঁৰ গল্পত স্পষ্ট।

খ. পুৰণি নীতি আৰু নতুন জীৱন দৰ্শনৰ সংঘাত

পশ্চিমীয়া আধুনিকতাৰ আগ্ৰাসনে অসমীয়া সমাজত যি নতুন জীৱনবোধৰ সৃষ্টি কৰিলে, তাৰ লগত পৰম্পৰাগত নৈতিকতাৰ এক গভীৰ সংঘাত তেওঁৰ গল্পসমূহত মূৰ্ত হৈছে।

  অস্তিত্ববাদৰ প্ৰভাৱ: হোমেন বৰগোহাঞিৰ বহু গল্পত অস্তিত্ববাদী (Existentialist) দৰ্শনৰ প্ৰভাৱ দেখা যায়। এই দৰ্শনে মানুহক ব্যক্তি-স্বাধীনতাৰ কথা কয় আৰু চিৰন্তন নৈতিকতাবোধক প্ৰশ্ন কৰে। ফলস্বৰূপে, তেওঁৰ চৰিত্ৰবোৰে সামাজিক নিয়ম-নীতিৰ বান্ধোন ছিঙি নিজৰ বাবে "সঠিক" বুলি ভবা পথ বাছি ল'বলৈ গৈ নৈতিক সংকটত ভোগে।

  যৌনতাৰ মুকলি প্ৰকাশ: পৰম্পৰাগত সমাজত লুকাই ৰখা যৌনতা সম্পৰ্কীয় মানসিকতা আৰু আধুনিকতাৰ প্ৰভাৱত ইয়াৰ মুকলি প্ৰকাশৰ মাজৰ দ্বন্দ্ব তেওঁৰ গল্পৰ এটি উল্লেখযোগ্য দিশ। সমাজৰ নীতি-নিয়মৰ মাজত আৱদ্ধ মানুহে তেওঁলোকৰ প্ৰকৃত প্ৰবৃত্তি বা কামনা পূৰণ কৰিবলৈ গৈ কিদৰে দ্বিধা আৰু পাপবোধত ভোগে, তাৰ মনস্তাত্ত্বিক চিত্ৰ তেওঁ আঁকিছে।

গ. পাৰিবাৰিক সম্পৰ্কৰ শিথিলতা

আধুনিক জীৱনশৈলী আৰু ব্যক্তিকেন্দ্ৰিক চিন্তাধাৰাই পাৰিবাৰিক আৰু সামাজিক সম্পৰ্কৰ ক্ষেত্ৰত যি নৈতিক অৱক্ষয় আনিছে, সেয়াও বৰগোহাঞিৰ গল্পৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ উপাদান।

  গজাধৰ বাবুৰ একাকীত্ব (তুলনামূলক অধ্যয়ন): যদিও এই বিষয়টো তেওঁৰ গল্প হাতীত বিশেষভাৱে ফুটি উঠিছে, ই উষা প্ৰিয়ম্বদাৰ ৱাপচীৰ গজাধৰ বাবুৰ দৰেই একাকীত্বৰ অনুভূতিৰে পৰিপূৰ্ণ। পৰিয়ালৰ প্ৰতিটো সদস্যই নিজৰ আধুনিক জীৱনত ব্যস্ত হৈ পৰাত বয়োজ্যেষ্ঠসকলে মৰম-চেনেহৰ অভাৱত ভোগা যন্ত্ৰণা, নৈতিক দায়বদ্ধতাৰ পতনকে সূচায়।

ঘ. 'ভয়' আৰু নৈতিক চেতনা

তেওঁৰ কিছু গল্পত, যেনে— ভয়-ত নৈতিক স্খলনৰ ফলত চৰিত্ৰৰ মনত সৃষ্টি হোৱা গভীৰ পাপবোধ আৰু ভয়ৰ অনুভূতি প্ৰকাশ পাইছে। নৈতিকতাৰ সীমা অতিক্ৰম কৰাৰ পিছত মানুহে কেনেকৈ নিজৰ বিবেকেৰে দগ্ধ হয়, তাৰ নিখুঁত বৰ্ণনা এই গল্পসমূহত পোৱা যায়।

মুঠতে, হোমেন বৰগোহাঞিয়ে তেওঁৰ চুটি গল্পৰ জৰিয়তে দেখুৱাই দিছে যে আধুনিকতা কেৱল বিজ্ঞান বা জীৱনশৈলীৰ পৰিৱৰ্তন নহয়, ই মানুহৰ অন্তৰাত্মাত নৈতিকতাৰ এক গভীৰ সংঘাতো সৃষ্টি কৰিছে। তেওঁ এই সংঘাতক নিৰ্মোহ আৰু বাস্তববাদী দৃষ্টিকোণেৰে বিশ্লেষণ কৰি অসমীয়া গল্প সাহিত্যলৈ এক নতুন ধাৰা কঢ়িয়াই আনিলে।

৩.৩ প্ৰেম, পৰিয়াল, সমাজ আৰু মূল্যবোধৰ হ্ৰাস

হোমেন বৰগোহাঞিৰ চুটি গল্পসমূহত আধুনিকতাৰ প্ৰভাৱত অসমীয়া সমাজৰ পৰম্পৰাগত প্ৰেম, পৰিয়াল আৰু সামাজিক মূল্যবোধৰ দ্ৰুত অৱক্ষয়ৰ চিত্ৰ অত্যন্ত বাস্তৱবাদী আৰু কৰুণ সুৰত ফুটি উঠিছে। তেওঁ দেখুৱাইছে যে কেনেকৈ ব্যক্তি-স্বাধীনতাৰ ধাৰণাই এক স্বাৰ্থপৰ মানসিকতাৰ সৃষ্টি কৰি চিৰন্তন সম্পৰ্কসমূহক মূল্যহীন কৰি তুলিছে।

এই তিনিটা ক্ষেত্ৰত মূল্যবোধৰ হ্ৰাসৰ কেইটামান প্ৰধান দিশ তলত আলোচনা কৰা হ'ল:

ক. প্ৰেমৰ সম্পৰ্কত মূল্যবোধৰ হ্ৰাস

আধুনিক গল্পকাৰ হিচাপে হোমেন বৰগোহাঞিয়ে প্ৰেমৰ ক্ষেত্ৰত থকা ভণ্ডামি আৰু আৱেগিকতাৰ ঠাইত যৌক্তিকতা আৰু জৈৱিক তাড়নাই প্ৰাধান্য পোৱাৰ বিষয়টো দাঙি ধৰিছে।

  যৌনতাৰ প্ৰাধান্য: তেওঁৰ গল্পত প্ৰেম এক আধ্যাত্মিক বা ৰোমাণ্টিক অনুভূতি হিচাপে প্ৰকাশ পোৱাতকৈ অধিকভাৱে জৈৱিক তাড়না আৰু যৌন আকাংক্ষাৰ পূৰ্ণতা হিচাপে চিত্ৰিত হৈছে। ই সমাজত প্ৰেমৰ সম্পৰ্কত থকা পৱিত্ৰতা আৰু ত্যাগৰ মূল্যবোধ হ্ৰাস পোৱাৰ ইংগিত দিয়ে।

  সম্পৰ্কৰ ক্ষণস্থায়িত্ব: আধুনিক জীৱনত প্ৰেমৰ সম্পৰ্কবোৰ ক্ষণস্থায়ী আৰু স্বাৰ্থকেন্দ্ৰিক। চৰিত্ৰসমূহে মানসিক নিসংগতা দূৰ কৰিবলৈ বা কেৱল নিজৰ কামনা পূৰণ কৰিবলৈ সম্পৰ্ক স্থাপন কৰে, য'ত গভীৰ দায়বদ্ধতা আৰু বিশ্বাসৰ অভাৱ দেখা যায়।

খ. পাৰিবাৰিক বন্ধনৰ শিথিলতা আৰু মূল্যবোধৰ অৱক্ষয়

তেওঁৰ গল্পৰ এক অন্যতম কৰুণ দিশ হ'ল পাৰিবাৰিক সম্পৰ্কৰ ভংগুৰতা। পুৰণি কালৰ শক্তিশালী পাৰিবাৰিক গাঁথনি কিদৰে আধুনিকতাৰ হেঁচাত ভাঙি পৰিছে, সেইয়া তেওঁ সাৱলীলভাৱে দেখুৱাইছে।

  সন্তানৰ স্বাৰ্থপৰতা: আধুনিকতাৰ ফলত সন্তানৰ মাজত সৃষ্টি হোৱা স্বাৰ্থপৰতা আৰু বৃদ্ধ পিতৃ-মাতৃৰ প্ৰতি তেওঁলোকৰ অনীহাৰ চিত্ৰ বৰগোহাঞিৰ গল্পত বাৰে বাৰে আহে। বৃদ্ধসকলে জীৱনৰ শেষ সময়খিনিত মৰম আৰু সাহচৰ্যৰ অভাৱত ভোগা গভীৰ যন্ত্ৰণাই পাৰিবাৰিক মূল্যবোধ হ্ৰাস পোৱাৰ ইংগিত দিয়ে।

  স্বামী-স্ত্ৰীৰ বিচ্ছিন্নতা: দাম্পত্য জীৱনৰ মাজত থকা বিশ্বাস আৰু বুজাবুজি কমি যোৱাৰ ফলত সৃষ্টি হোৱা মানসিক বিচ্ছিন্নতাও তেওঁৰ গল্পত দেখা যায়। স্বামী-স্ত্ৰীৰ মাজত আৱেগিকতাৰ অভাৱ আৰু কেৱল প্ৰয়োজনভিত্তিক সম্পৰ্কই পৰিয়ালৰ ভেটি দুৰ্বল কৰিছে।

গ. সামাজিক নীতি-নিয়মৰ প্ৰতি অনীহা

সামাজিক মূল্যবোধৰ হ্ৰাসৰ ফলত সমাজত সৃষ্টি হোৱা বিশৃংখলতা আৰু নৈতিক স্খলনক তেওঁৰ গল্পই প্ৰতিফলিত কৰিছে।

  ভ্ৰষ্টাচাৰ আৰু অন্যায়ৰ প্ৰতি সহনশীলতা: সমাজে কিদৰে লাহে লাহে ভ্ৰষ্টাচাৰ, অন্যায় আৰু অসৎ কাৰ্যকলাপৰ প্ৰতি সহনশীল হৈ উঠিছে, সেইয়া তেওঁৰ গল্পত ব্যংগ আৰু হতাশাৰ সুৰত প্ৰকাশ পাইছে। সাধাৰণ মানুহেও জীৱনত সফলতা লাভ কৰিবলৈ নৈতিকতাক আওকাণ কৰিবলৈ বাধ্য হৈছে।

  মানৱীয়তাৰ অৱক্ষয়: আধুনিক মানুহে ব্যক্তিগত সফলতাৰ বাবে আনৰ দুখ-যন্ত্ৰণাৰ প্ৰতি দেখুওৱা নিৰ্লিপ্ততা আৰু মানৱীয়তাৰ অভাৱে তেওঁৰ গল্পৰ পৰিৱেশক কৰুণ কৰি তোলে। 'হাতী'ৰ দৰে গল্পত ঐতিহ্য বা আৱেগিক সম্পৰ্কৰ প্ৰতীকক অৱজ্ঞা কৰি স্বাৰ্থ সিদ্ধিৰ বাবে কৰা ব্যৱহাৰ এই মূল্যবোধৰ অৱক্ষয়ৰেই ফল।

হোমেন বৰগোহাঞিৰ চুটি গল্পসমূহে আধুনিক অসমীয়া সমাজৰ এই নৈতিক আৰু সামাজিক পতনৰ দিশটোক সাহস আৰু সত্যতাৰে পোহৰলৈ আনিছে, যাৰ জৰিয়তে তেওঁ পাঠকক আত্ম-পৰ্যালোচনা কৰিবলৈ বাধ্য কৰি তোলে।

৩.৪ হোমেন বৰগোহাঞিৰ গল্পসমূহ

হোমেন বৰগোহাঞিৰ চুটি গল্পসমূহ অসমীয়া সাহিত্যৰ এক বহুমূলীয়া সম্পদ। এই গল্পসমূহত তেওঁ মনস্তাত্ত্বিক গভীৰতা, সামাজিক বাস্তৱতা আৰু জীৱনৰ কৰুণতা নিৰ্মোহভাৱে দাঙি ধৰিছে। তলত তেওঁৰ কেইটিমান নিৰ্বাচিত গল্পৰ চমু আলোচনা আগবঢ়োৱা হ'ল:

৩.৪.১ "ৰাতিপুৱাৰ মানুহ"

এই গল্পটোত হোমেন বৰগোহাঞিয়ে এক গভীৰ নিসংগতা আৰু জীৱনৰ অৰ্থহীনতাৰ অনুভূতি প্ৰকাশ কৰিছে।

  বিষয়বস্তু: গল্পটোৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰটোৱে নিজৰ জীৱনৰ অৰ্থহীনতাক কেন্দ্ৰ কৰি গভীৰ মানসিক যন্ত্ৰণাত ভোগে। তেওঁ ৰাতিপুৱাৰ সময়খিনিত এটা নতুন জীৱনৰ সন্ধান কৰে, কিন্তু এই সন্ধানে তেওঁক বাস্তৱৰ কঠিনতাৰ পৰা মুক্তি দিব নোৱাৰে।

  কেন্দ্ৰীয় ভাৱ: গল্পটোত ব্যক্তিৰ অস্তিত্ববাদী সংকট (Existential Crisis) আৰু জীৱনৰ প্ৰতি থকা হতাশাৰ চিত্ৰণ পোৱা যায়। "ৰাতিপুৱা" শব্দটোৱে আশা বা নতুন আৰম্ভণিৰ ইংগিত দিলেও, চৰিত্ৰৰ জীৱনৰ নিসংগতাই প্ৰকাশ কৰে যে বাহ্যিক পৰিৱৰ্তনে মানসিক দুখ-বেদনা দূৰ কৰিব নোৱাৰে।

৩.৪.২ "প্ৰতিসিংহা"

'প্ৰতিসিংহা' গল্পটোত মানুহৰ মনত লুকাই থকা প্ৰতিশোধৰ স্পৃহা আৰু ইয়াৰ নৈতিক দিশসমূহ বিশ্লেষণ কৰা হৈছে।

  বিষয়বস্তু: এই গল্পটোৰ মুখ্য বিষয় হ'ল মানুহৰ মনত জন্ম লোৱা প্ৰতিহিংসাৰ মনস্তত্ত্ব। সামাজিক বা ব্যক্তিগত অন্যায়ৰ ফলত ভুক্তভোগী এজনে কেনেকৈ প্ৰতিশোধৰ ভাৱনাৰে দগ্ধ হয় আৰু ই তেওঁৰ নৈতিক জীৱনক কিদৰে প্ৰভাৱিত কৰে, তাকেই দেখুওৱা হৈছে।

  কেন্দ্ৰীয় ভাৱ: গল্পটোৱে প্ৰশ্ন কৰে যে প্ৰতিহিংসা বা প্ৰতিশোধৰ পথ গ্ৰহণ কৰিলে প্ৰকৃততে শান্তি লাভ হয়নে? ই দেখুৱাই যে প্ৰতিহিংসাই ভুক্তভোগীক অধিক মানসিক যন্ত্ৰণা দিয়ে আৰু মানৱীয়তাৰ পৰা দূৰ কৰে। ই নৈতিকতাৰ এক গভীৰ সংকটক সূচায়।

৩.৪.৩ "আন্ধাৰৰ সপোন"

এই গল্পটোত মানুহৰ অৱদমিত কামনা-বাসনা, ফ্ৰয়েডীয় মনস্তত্ত্ব আৰু মধ্যবিত্ত সমাজৰ ভণ্ডামিৰ চিত্ৰণ কৰা হৈছে।

  বিষয়বস্তু: 'আন্ধাৰৰ সপোন' গল্পটোৰ কেন্দ্ৰত আছে মানুহৰ গোপন, অৱদমিত ইচ্ছা-আকাংক্ষাসমূহ। মধ্যবিত্ত সমাজত নীতি-নিয়মৰ বান্ধোনত লুকাই থকা যৌনতা আৰু অন্যান্য কামনা-বাসনাই কেনেকৈ সপোন বা অৱচেতন মনত আত্মপ্ৰকাশ কৰে, তাৰেই চিত্ৰ এই গল্পটো।

  কেন্দ্ৰীয় ভাৱ: গল্পটোৱে সমাজৰ ভদ্ৰতাৰ আঁৰত লুকাই থকা মানৱ মনৰ আদিম প্ৰবৃত্তি আৰু মানসিক সংঘাতসমূহ উদঙাই দিয়ে। ই দেখুৱায় যে মানুহে বাহিৰত যিমানেই নীতিপৰায়ণ হওক, সিমান সিমানেই অভ্যন্তৰত তেওঁৰ মন বাসনাৰ দ্বাৰা পীড়িত।

৩.৪.৪ "দূৰন্ত"

'দূৰন্ত' গল্পটোত জীৱনৰ গতিশীলতা, সাহস আৰু নতুনত্বৰ প্ৰতি থকা এক দুৰ্বাৰ আকৰ্ষণৰ কথা কোৱা হৈছে।

  বিষয়বস্তু: যদিও এই গল্পৰ সঠিক বিষয়বস্তু বিতৰ্কিত, তথাপি সাধাৰণভাৱে ই জীৱনৰ প্ৰতি থকা এক দুৰন্ত প্ৰেম, সাহস আৰু স্বাধীনতাৰ আকাঙ্ক্ষাক প্ৰতিফলিত কৰে বুলি ধাৰণা কৰা হয়। ইয়াৰ চৰিত্ৰসমূহে গতানুগতিক জীৱনৰ পৰা আঁতৰি এক নতুন আৰু অজান জগতৰ সন্ধান কৰে।

  কেন্দ্ৰীয় ভাৱ: গল্পটোত জীৱনৰ নিৰাশা আৰু নিসংগতাৰ মাজতো কিছুমান চৰিত্ৰই জীৱনক নতুন দৃষ্টিভংগীৰে আঁকোৱালি ল'বলৈ কৰা প্ৰয়াস দেখা যায়। ই জীৱনৰ প্ৰতি এক আশাবাদী কিন্তু বাস্তৱবাদী মনোভাৱ দেখুৱায়, য'ত দুখ-বেদনাৰ মাজতো প্ৰাপ্তিৰ আনন্দ বিচাৰি ফুৰাৰ এক নিৰন্তৰ প্ৰয়াস লুকাই থাকে।

অধ্যায় ৪: সমাজ জীৱনৰ প্ৰতিফলন

৪.১ অসমৰ সমাজ সংকট, ৰাজনৈতিক অসন্তোষ

হোমেন বৰগোহাঞিৰ চুটি গল্পসমূহ অসমৰ সমসাময়িক সমাজ জীৱনৰ এক নিৰ্মোহ দলিল। স্বাধীনতাৰ পৰৱৰ্তী কালত অসমীয়া সমাজে সন্মুখীন হোৱা গভীৰ সামাজিক সংকট আৰু ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা বা অসন্তোষ তেওঁৰ গল্পৰ এক মুখ্য বিষয়। তেওঁৰ গল্পবোৰে এই সংকটসমূহৰ প্ৰতি সচেতনতা আৰু প্ৰতিবাদী চেতনাৰ জন্ম দিয়াত সহায় কৰিছে।

অসমৰ সমাজ সংকট আৰু ৰাজনৈতিক অসন্তোষৰ প্ৰতিফলন তলত আলোচনা কৰা হ'ল:

ক. স্বাধীনতাৰ মোহভংগ আৰু হতাশা

ভাৰতে স্বাধীনতা লাভ কৰাৰ পিছত সাধাৰণ মানুহে যি আশা আৰু সপোন দেখিছিল, সেই সপোনবোৰ ভংগ হোৱাৰ কৰুণ চিত্ৰ তেওঁৰ গল্পত স্পষ্ট।

  দুখীয়াৰ দুৰ্দশা: ৰাজনৈতিক পৰিৱৰ্তনৰ পিছতো সমাজৰ দৰিদ্ৰ, শ্ৰমজীৱী আৰু কৃষক শ্ৰেণীৰ জীৱনৰ কোনো উন্নতি নোহোৱাৰ ফলত সৃষ্টি হোৱা আৰ্থ-সামাজিক বৈষম্য আৰু হতাশাৰ বৰ্ণনা তেওঁৰ বহু গল্পত আছে।

  দুৰ্নীতিৰ প্ৰভাৱ: স্বাধীনতাৰ পাছত প্ৰশাসনিক আৰু ৰাজনৈতিক ক্ষেত্ৰত শিপাই যোৱা দুৰ্নীতি আৰু স্বজন-তোষণৰ ফলত সাধাৰণ মানুহৰ জীৱন কেনেকৈ বিধ্বস্ত হৈছে, সেইয়া তেওঁ তীক্ষ্ণ ব্যংগ আৰু বাস্তৱবাদী দৃষ্টিকোণেৰে দেখুৱাইছে।

খ. ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা আৰু প্ৰতিবাদী চেতনা

হোমেন বৰগোহাঞিৰ গল্পত ৰাজনীতিৰ কু-প্ৰভাৱৰ ফলত সৃষ্টি হোৱা সামাজিক বিশৃংখলতা আৰু এই বিশৃংখলতাৰ বিৰুদ্ধে জাগি উঠা প্ৰতিবাদী চেতনাৰ চিত্ৰণ পোৱা যায়।

  ৰাজনৈতিক ব্যৰ্থতা: তেওঁৰ সাহিত্যই অসমৰ ৰাজনৈতিক নেতৃত্বৰ ব্যৰ্থতা আৰু ভ্ৰষ্টাচাৰী চৰিত্ৰসমূহক উদঙাই দিছে। এই ব্যৰ্থতাৰ ফলত জনসাধাৰণৰ মাজত সৃষ্টি হোৱা গভীৰ অসন্তোষ আৰু সৰ্বসাধাৰণৰ জীৱনৰ প্ৰতি ৰাজনৈতিক নেতাৰ নিৰ্লিপ্ততাৰ ছবি তেওঁ নিৰ্মোহভাৱে অংকন কৰিছে।

  সামাজিক ন্যায়ৰ প্ৰশ্ন: তেওঁৰ গল্পত সামাজিক ন্যায় আৰু শোষিত-নিপীড়িত জনসাধাৰণৰ অধিকাৰৰ প্ৰশ্নটো বলিষ্ঠভাৱে উত্থাপন হৈছে। তেওঁ শোষক শ্ৰেণীৰ ভণ্ডামি আৰু কু-চক্ৰান্ত উন্মোচন কৰি শ্ৰমিক আৰু কৃষকৰ দুৰ্দশাৰ কথা প্ৰকাশ কৰিছে।

গ. মধ্যবিত্ত সমাজৰ সংকট

অসমৰ ৰাজনৈতিক আৰু আৰ্থ-সামাজিক সংকটৰ ফলস্বৰূপে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণীৰ জীৱনত সৃষ্টি হোৱা সংঘাতসমূহ তেওঁৰ গল্পৰ আন এক কেন্দ্ৰীয় বিষয়।

  নিবনুৱা সমস্যা: ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা আৰু অৰ্থনৈতিক উন্নয়নৰ অভাৱৰ ফলত শিক্ষিত যুৱক-যুৱতীসকলৰ মাজত ব্যাপকভাৱে সৃষ্টি হোৱা নিবনুৱা সমস্যা আৰু ইয়াৰ পৰিণতিত তেওঁলোকে ভোগা মানসিক যন্ত্ৰণা তেওঁৰ গল্পত অতি স্পৰ্শকাতৰভাৱে চিত্ৰিত হৈছে।

  নিৰাশা আৰু पलाয়নবৃত্তি: ৰাজনৈতিক পৰিস্থিতিৰ পৰা মুক্তি নোপোৱাৰ ফলত বহু চৰিত্ৰৰ মাজত দেখা দিয়া নিৰাশা আৰু বাস্তবৰ পৰা পলায়ন কৰাৰ মনোভাৱ তেওঁৰ গল্পৰ এক অন্যতম বৈশিষ্ট্য।

এইদৰে হোমেন বৰগোহাঞিৰ চুটি গল্পসমূহে অসমৰ সমাজ সংকট আৰু ৰাজনৈতিক অসন্তোষক কেৱল বৰ্ণনা কৰাই নহয়, বৰং এজন সচেতন লেখক হিচাপে তেওঁ সমাজৰ এই বেয়া দিশসমূহৰ প্ৰতি এক সামাজিকভাৱে সৃষ্টিশীল প্ৰতিবাদী চেতনা জগাই তুলিবলৈ প্ৰয়াস কৰিছে।

৪.২ মধ্যবিত্ত জীৱনৰ হাহাকাৰ আৰু একাংকীত্ব

হোমেন বৰগোহাঞিৰ চুটি গল্পসমূহৰ এক মুখ্য বৈশিষ্ট্য হ'ল মধ্যবিত্ত শ্ৰেণীৰ জীৱনৰ গভীৰ মনস্তাত্ত্বিক বিশ্লেষণ। তেওঁ এই শ্ৰেণীটোৰ জীৱনৰ দুৰ্দশা, হাহাকাৰ আৰু আৱেগিক একাংকীত্বক অতি সূক্ষ্মভাৱে অংকন কৰিছে। আধুনিকতাৰ প্ৰভাৱত পৰি এই শ্ৰেণীটোৱে যি নৈতিক আৰু মানসিক সংঘাতৰ সন্মুখীন হৈছিল, সেইয়া তেওঁৰ গল্পত স্পষ্ট।

মধ্যবিত্ত জীৱনৰ হাহাকাৰ আৰু একাংকীত্বৰ প্ৰতিফলন তলত আলোচনা কৰা হ'ল:

ক. আৰ্থিক দুৰ্দশা আৰু নিৰাপত্তাহীনতা

মধ্যবিত্ত শ্ৰেণীটোৱে জীৱন ধাৰণৰ বাবে অহৰহ সংগ্ৰাম কৰিবলগীয়া হোৱাৰ ফলত সৃষ্টি হোৱা হাহাকাৰ আৰু মানসিক চাপ তেওঁৰ গল্পত মুখ্য স্থান পাইছে।

  দুখ-দুৰ্দশাৰ বৰ্ণনা: বৰগোহাঞিৰ গল্পত নিম্ন মধ্যবিত্ত বা মধ্যবিত্ত লোকসকলৰ দৈনন্দিন জীৱনৰ সৰু সৰু অভাৱ-অভিযোগ, দুখ-দুৰ্দশা আৰু আৰ্থিক কষ্টৰ ছবিখন বাস্তৱভাৱে চিত্ৰিত হৈছে। এই দুখ-দুৰ্দশাই তেওঁলোকৰ মানসিক শান্তি কাঢ়ি নিছে।

  ক্ষয়িষ্ণু মানসিকতা: সাধাৰণ জীৱনৰ সৰু সৰু সংঘাতে এই শ্ৰেণীৰ চৰিত্ৰসমূহক ব্যতিব্যস্ত কৰি তোলে। নিৰাপত্তাহীন জীৱন আৰু চিৰন্তন অভাৱে তেওঁলোকৰ মনত এক ক্ষয়িষ্ণু মানসিকতাৰ জন্ম দিয়ে, য'ত তেওঁলোকে সপোন দেখিবলৈও ভয় কৰে।

খ. আৱেগিক একাংকীত্ব (Loneliness)

আধুনিক সমাজত পৰম্পৰাগত সামাজিক বান্ধোনবোৰ শিথিল হোৱাৰ ফলত মধ্যবিত্ত লোকসকলৰ মাজত সৃষ্টি হোৱা গভীৰ নিসংগতা আৰু আৱেগিক শূন্যতা তেওঁৰ গল্পৰ কেন্দ্ৰীয় সুৰ।

  আত্ম-বিচ্ছিন্নতা: তেওঁৰ গল্পৰ চৰিত্ৰসমূহ আনৰ সৈতে বাস কৰিও নিজৰ মনোজগতত সম্পূৰ্ণৰূপে অকলে। নগৰকেন্দ্ৰিক যান্ত্ৰিক জীৱনে এই মানুহবোৰক ইজনে সিজনৰ পৰা বিচ্ছিন্ন কৰি তুলিছে।

  সম্পৰ্কৰ অন্তঃসাৰশূন্যতা: পাৰিবাৰিক আৰু সামাজিক সম্পৰ্কত গভীৰতাৰ অভাৱ দেখা যায়। স্বামী-স্ত্ৰী বা পিতৃ-পুত্ৰৰ মাজতো থকা মানসিক দূৰত্ব আৰু বুজাবুজিৰ অভাৱে তেওঁলোকৰ জীৱনত এক ডাঙৰ শূণ্যতাৰ সৃষ্টি কৰিছে। বহুতো চৰিত্ৰই এই নিসংগতা দূৰ কৰিবলৈ কৰা প্ৰয়াসসমূহ ব্যৰ্থ হোৱা দেখা যায়।

গ. নৈতিক সংঘাত আৰু ভণ্ডামি

মধ্যবিত্ত শ্ৰেণীটোৱে নিজৰ সামাজিক মান-মৰ্যাদা ৰক্ষা কৰিবলৈ কৰা প্ৰয়াসত যি নৈতিক সংঘাত আৰু ভণ্ডামিৰ আশ্ৰয় লয়, সেইয়া বৰগোহাঞিৰ লেখাত উন্মোচিত হৈছে।

  নীতি আৰু প্ৰবৃত্তিস্পৃহাৰ মাজৰ দ্বন্দ্ব: চৰিত্ৰসমূহে সমাজৰ নৈতিকতাৰ মানদণ্ড বজাই ৰাখিবলৈ চেষ্টা কৰে, কিন্তু তেওঁলোকৰ মনত লুকাই থকা আদিম কামনা-বাসনা আৰু স্বাৰ্থপৰতাই তেওঁলোকক নৈতিকতাৰ পথৰ পৰা আঁতৰাই নিয়ে।

  আত্মপ্ৰতাৰণা: সামাজিক মান ৰক্ষা কৰিবলৈ এই মানুহবোৰে নিজকে প্ৰতাৰণা কৰে, যাৰ ফলত তেওঁলোকৰ ব্যক্তিগত জীৱনত হাহাকাৰ বৃদ্ধি হয়। তেওঁৰ গল্পসমূহে এই আত্ম-প্ৰতাৰণাৰ ফলত সৃষ্টি হোৱা দুৰ্বলতা আৰু মানসিক ৰোগৰ দিশসমূহো ফঁহিয়াই দেখুৱায়।

সামগ্ৰিকভাৱে, হোমেন বৰগোহাঞিৰ গল্পত মধ্যবিত্ত জীৱনৰ হাহাকাৰ কেৱল আৰ্থিক নহয়, বৰঞ্চ ই আৱেগিক আৰু মনস্তাত্ত্বিকভাৱে গভীৰ। তেওঁ চৰিত্ৰৰ মনস্তাত্ত্বিক বিশ্লেষণৰ মাধ্যমেৰে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণীৰ এই সংবেদনশীল আৰু নিসংগ জীৱনৰ ছবিখন অসমীয়া পাঠকৰ আগত দাঙি ধৰিছে।

৪.৩ গ্রাম-নগৰ জীৱনৰ মানসিক বৈষম্য

হোমেন বৰগোহাঞিৰ গল্পত গাঁৱলীয়া আৰু নগৰীয়া জীৱনৰ মাজৰ বৈষম্য কেৱল ভৌগোলিক বা আৰ্থিক নহয়, বৰং ই এক গভীৰ মানসিক আৰু আৱেগিক সংঘাত হিচাপে চিত্ৰিত হৈছে। আধুনিকতাৰ প্ৰভাৱে গাঁও আৰু চহৰ দুয়োখন ঠাইতে যি ভিন্ন প্ৰতিক্ৰিয়াৰ সৃষ্টি কৰিছে, তাৰ ফলতেই এই বৈষম্য বাঢ়ি আহিছে।

গ্ৰাম-নগৰ জীৱনৰ মানসিক বৈষম্যৰ কেইটিমান প্ৰধান দিশ তলত উল্লেখ কৰা হ'ল:

ক. গাঁৱলীয়া জীৱনৰ মূল্যবোধৰ ভংগুৰতা

গাঁও এখন পৰম্পৰাগত মূল্যবোধৰ প্ৰতীক হৈ থকা নাই, ই এতিয়া আধুনিকতাৰ হেঁচাত ভাঙি পৰিছে।

  সাংস্কৃতিক সংঘাত: গাঁৱলীয়া সমাজৰ সহজ-সৰলতা, আন্তৰিকতা আৰু পাৰস্পৰিক মৰম-চেনেহৰ বান্ধোনবোৰ লাহে লাহে শিথিল হৈ গৈছে। নগৰীয়া শিক্ষা আৰু জীৱনধাৰণৰ প্ৰতি আকৰ্ষণে গাঁৱৰ মানুহক নিজৰ শিপা বা পৰম্পৰাৰ পৰা আঁতৰাই নিছে।

  আদৰ্শৰ অৱক্ষয়: গাঁৱৰ পৰা নগৰলৈ যোৱা শিক্ষিত চৰিত্ৰসমূহে প্ৰায়ে গাঁৱলীয়া জীৱনৰ প্ৰতি এক উদাসীনতা বা তাচ্ছিল্যৰ ভাৱ দেখুৱায়। তেওঁলোকে নিজৰ শিপা পাহৰি যায় আৰু গাঁৱলীয়া মানুহক পুৰণি ধৰণৰ বা অজ্ঞান বুলি গণ্য কৰিবলৈ লয়। ই গাঁও আৰু নগৰৰ মাজত এটা মানসিক বেৰ সৃষ্টি কৰে।

খ. নগৰীয়া জীৱনৰ কৃত্রিমতা আৰু নিসংগতা

নগৰীয়া জীৱনৰ আধুনিকতা আৰু সুযোগ-সুবিধাবোৰে মানুহক যি সুখ দিব লাগিছিল, তাৰ পৰিৱৰ্তে সৃষ্টি কৰিছে এক মানসিক শূন্যতা।

  আৱেগিক বিচ্ছিন্নতা: নগৰীয়া জীৱনৰ যান্ত্ৰিকতা আৰু ব্যক্তিগত স্বাৰ্থপৰতাই মানুহক ইজনে সিজনৰ পৰা আঁতৰাই নিছে। চহৰৰ মানুহৰ মাজত থকা সম্পৰ্কবোৰ প্ৰায়ে প্ৰয়োজনভিত্তিক আৰু কৃত্ৰিম। ফলত, মানুহে এক গভীৰ একাংকীত্ব বা নিসংগতা অনুভৱ কৰে।

  অস্তিত্ববাদী সংকট: গাঁৱলীয়া জীৱনৰ সৰলতা হেৰুৱাই নগৰলৈ অহা বহু চৰিত্ৰই নিজৰ জীৱনৰ প্ৰকৃত অৰ্থ বিচাৰি নাপায়। আধুনিক নগৰৰ ভোগ-বিলাসৰ মাজতো তেওঁলোকে এক গভীৰ মানসিক শূন্যতা আৰু অস্তিত্ববাদী সংকটত ভোগে।

গ. দুয়োখন জগতৰ মাজৰ দূৰত্ব আৰু টান

বৰগোহাঞিৰ কিছুমান গল্পত গাঁৱৰ সৰলতা আৰু চহৰৰ জটিলতাৰ মাজত দোলাচলত ভোগা চৰিত্ৰৰ মনস্তত্ত্ব দেখুওৱা হৈছে।

  পলায়নৰ ইচ্ছা: কিছুমান চৰিত্ৰই নগৰীয়া জীৱনৰ জটিলতা আৰু কৃত্ৰিমতাৰ পৰা মুক্তি পাবলৈ মনতে নিজৰ গাঁৱলৈ ঘূৰি যোৱাৰ সপোন দেখে, যদিও বাস্তৱত এই ঘূৰি যোৱাটো সম্ভৱ নহয়। এই ইচ্ছাই দুয়োটা জীৱনৰ মাজৰ আৱেগিক বৈষম্যকে প্ৰকাশ কৰে।

  মানৱীয়তাৰ প্ৰশ্ন: গাঁৱলীয়া জীৱনত মানুহৰ মাজত থকা সহজ মানৱীয় গুণবোৰ নগৰীয়া জীৱনত হেৰাই যায়। এই মানৱীয় মূল্যবোধৰ প্ৰতি থকা হেৰুওৱা টানটোৱে গ্ৰাম-নগৰৰ মাজৰ মানসিক দূৰত্ব আৰু বৈপৰীত্যক তুলি ধৰে।

এইদৰে হোমেন বৰগোহাঞিৰ গল্পত গ্ৰাম-নগৰ জীৱনৰ বৈষম্য কেৱল বাহ্যিক নহয়, ই চৰিত্ৰসমূহৰ মনোজগতত গভীৰভাৱে শিপাই থকা এক সংঘাত আৰু হতাশাৰ কাৰণ।

৪.৪ নাৰীৰ অৱস্থা আৰু সমাজ চেতনা

হোমেন বৰগোহাঞিৰ গল্প সাহিত্যত নাৰী চৰিত্ৰসমূহ কেৱল কাহিনীৰ আলংকাৰিক উপাদান নহয়, বৰং তেওঁলোক সমাজৰ সমস্যা, সংঘাত আৰু পৰিৱৰ্তনৰ বাহক। তেওঁ নাৰীৰ মনোজগতৰ গভীৰতাৰ সৈতে সামাজিক অৱস্থা আৰু পুৰুষতান্ত্ৰিক সমাজৰ নিৰ্মম বাস্তৱতাক চিত্ৰিত কৰি এক গভীৰ সমাজ চেতনাৰ জন্ম দিছিল।

বৰগোহাঞিৰ গল্পত নাৰীৰ অৱস্থা আৰু সমাজ চেতনাৰ প্ৰধান দিশসমূহ হ'ল:

ক. নিৰ্যাতিতা নাৰী আৰু সামাজিক অন্যায়

তেওঁৰ গল্পত সাধাৰণতে নিম্ন মধ্যবিত্ত আৰু দুৰ্বল শ্ৰেণীৰ নাৰীসকলৰ ওপৰত হোৱা সামাজিক অবিচাৰ আৰু নিৰ্যাতনৰ ছবিখন অতি বাস্তৱিকভাৱে প্ৰকাশ পাইছে।

  দৰিদ্ৰতা আৰু শোষণ: বিশেষকৈ দৰিদ্ৰতাৰ বাবে পতিতা বা দেহোপজীৱিনী হ'বলৈ বাধ্য হোৱা নাৰী চৰিত্ৰসমূহৰ জীৱনৰ নাৰকীয় দুৰ্দশা তেওঁ অতি মানৱীয় দৃষ্টিভংগীৰে অংকন কৰিছে। এইসকল নাৰীৰ প্ৰকৃত অপৰাধ দৰিদ্ৰতা, যাৰ বাবে সমাজে তেওঁলোকক ঘিণ কৰে। গল্পকাৰে এইসকল শোষিত নাৰীৰ প্ৰতি তীব্ৰ মানৱীয় সহানুভূতি প্ৰকাশ কৰিছে। (উদাহৰণস্বৰূপে, 'নৰকত বসন্ত' আদি গল্পত এনে চৰিত্ৰৰ ইংগিত পোৱা যায়)।

  মনস্তাত্ত্বিক কাৰুণ্য: তেওঁৰ গল্পত সংস্কাৰাচ্ছন্ন আৰু নিৰাপত্তাহীন জীৱনত সংকুচিত নাৰীমনৰ সংবেদনশীল চিত্ৰণ পোৱা যায়। পুৰুষতান্ত্ৰিক সমাজৰ হেঁচাত নাৰীয়ে নিজৰ ইচ্ছা-আকাংক্ষা কেনেদৰে জলাঞ্জলি দিবলগীয়া হয়, তাৰ কাৰুণ্যতা তেওঁৰ গল্পত ফুটি উঠে।

খ. আধুনিক নাৰী মনৰ দ্বন্দ্ব আৰু মুক্তিৰ স্পৃহা

পৰিৱৰ্তনশীল সমাজত শিক্ষিতা আৰু সচেতন নাৰীসকলে নিজৰ অস্তিত্ব আৰু স্বাধীনতাৰ বাবে যি মানসিক সংঘাতত ভোগে, সেয়া তেওঁৰ গল্পৰ এক উল্লেখযোগ্য বিষয়।

  আত্মানুসন্ধান: কিছুসংখ্যক নাৰী চৰিত্ৰই নিজৰ জীৱনৰ প্ৰকৃত সত্য আৰু লক্ষ্য বিচাৰি আত্মানুসন্ধানত মগ্ন হয়। তেওঁলোকে পুৰুষৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীলতাৰ পৰা ওলাই আহি নিজৰ স্বকীয়তা প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ যত্ন কৰে।

  মুক্তি চেতনা: নাৰীসকলে পুৰুষৰ আধিপত্য আৰু সামাজিক অন্ধবিশ্বাসৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়াৰ মনোভাৱ তেওঁৰ গল্পত প্ৰকাশ পায়। এই চৰিত্ৰসমূহে পৰিৱৰ্তনকামী আৰু মুক্তিকামী এক চিৰন্তন স্পৃহা প্ৰকাশ কৰে, যাৰ জৰিয়তে তেওঁ উচ্চতৰ জীৱন-যাপনৰ সপোন দেখে।

গ. নৰ-নাৰীৰ সম্পৰ্কৰ মনস্তাত্ত্বিক জটিলতা

হোমেন বৰগোহাঞিৰ গল্পত নাৰী আৰু পুৰুষৰ মাজৰ সম্পৰ্কৰ ক্ষেত্ৰত থকা প্ৰেম, অবিশ্বাস, সন্দেহ, আৰু মানসিক দূৰত্বৰ ফ্ৰয়ডীয় মনস্তত্ত্বৰ বিশ্লেষণ দেখা যায়।

  সম্পৰ্কজনিত সংশয়: দাম্পত্য জীৱন বা প্ৰেমৰ সম্পৰ্কত ইজনে সিজনৰ প্ৰতি থকা সংশয়, মতানৈক্য, আৰু সন্দেহৰ ফলত সৃষ্টি হোৱা জটিল মানসিক অৱস্থা তেওঁ সূক্ষ্মভাৱে অংকন কৰিছে। এই বিশ্লেষণে নাৰী মনৰ সংবেদনশীল আৰু জটিল দিশসমূহ উন্মোচন কৰে।

  যৌনতাৰ প্ৰকাশ: বৰগোহাঞিৰ গল্পত নাৰীৰ মনত থকা যৌনতা সম্পৰ্কীয় স্বাভাৱিক প্ৰবৃত্তিসমূহক লুকাই নৰখাকৈ সাহসিকতাৰে উপস্থাপন কৰা হৈছে। সামাজিক ৰীতি-নীতিৰ বাহিৰত নাৰীৰ কামনা-বাসনাৰ বাস্তৱিক চিত্ৰণো তেওঁৰ সাহিত্যত পোৱা যায়, যিয়ে পুৰুষ-প্ৰধান সমাজৰ ভণ্ডামিক সমালোচনা কৰে।

সামগ্ৰিকভাৱে, হোমেন বৰগোহাঞিৰ গল্পত নাৰী চৰিত্ৰৰ মাজেৰে তেওঁ সমাজৰ অন্যায়, অবিচাৰ আৰু দুর্নীতিৰ প্ৰতি তীব্ৰ সমালোচনা আগবঢ়াইছে। নাৰীৰ দুৰ্দশাৰ বৰ্ণনাৰ মাজেৰে তেওঁ মানৱীয় চেতনা আৰু বাস্তৱবাদৰ পৰিচয় দিছে।

৪.৫ মানৱতাবাদ আৰু বাস্তৱবাদী দৃষ্টিভংগী

হোমেন বৰগোহাঞিৰ গল্পৰ কেন্দ্ৰীয় ভাবধাৰা হ'ল মানৱতাবাদ (Humanism)। তেওঁৰ সাহিত্যৰাজি মানুহৰ জীৱনৰ প্ৰতি থকা গভীৰ অনুকম্পা আৰু বাস্তৱতাৰ নিৰ্মম চিত্ৰণৰ ভেটিত প্ৰতিষ্ঠিত। তেওঁ আধুনিক জীৱনৰ জটিলতা, হতাশা আৰু মানৱীয় প্ৰবৃত্তিসমূহক কোনো ধৰণৰ আৱেগিক আৱৰণ নোহোৱাকৈ মুকলিকৈ দাঙি ধৰিছিল।

মানৱতাবাদ আৰু বাস্তৱবাদী দৃষ্টিভংগীৰ প্ৰতিফলন তলত আলোচনা কৰা হ'ল:

ক. জীৱনৰ নিগূঢ় সত্যৰ বাস্তৱ অন্বেষণ

বৰগোহাঞিৰ গল্পত জীৱনৰ কোনো এক সৰল বা সুন্দৰ দিশৰ চিত্ৰণৰ সলনি, ইয়াৰ কঠোৰ, কদৰ্য আৰু নিৰ্মম বাস্তৱতাক নিৰ্ভীকভাৱে প্ৰকাশ কৰা হৈছে।

  দৰিদ্ৰতাৰ নগ্ন ৰূপ: তেওঁ সমাজৰ অৱহেলিত, নিপীড়িত আৰু দৰিদ্ৰ শ্ৰেণীৰ লোকসকলৰ জীৱনৰ বাস্তৱতা অতি স্পষ্টভাৱে অংকন কৰিছে। উদাহৰণস্বৰূপে, তেওঁৰ গল্পত বস্তি অঞ্চলৰ কুৎসিৎ পৰিৱেশ, দেহোপজীৱিনীৰ দুৰ্দশা আৰু অভাৱগ্ৰস্ত লোকসকলৰ দৈনন্দিন সংগ্ৰামৰ বৰ্ণনা পোৱা যায়। এই জঘন্য আৰু নাৰকীয় ক্ৰিয়া-কলাপৰ জৰিয়তে তেওঁ জীৱনৰ নিগূঢ় সত্যৰ সন্ধান কৰে। (উদাহৰণ: 'নৰকত বসন্ত')

  মানুহৰ পাপবোধৰ সমালোচনা: তেওঁ মানুহৰ ভুল-ভ্ৰান্তি, যৌনতাৰ জটিলতা আৰু নৈতিক স্খলনৰ বিষয়বোৰক লুকঢাক নকৰাকৈ উপস্থাপন কৰিছিল। তেওঁৰ মতে, সমাজে যিসকলক 'পতিত' বুলি গণ্য কৰে, তেওঁলোকক ঘিণ কৰা উচিত নহয়, বৰঞ্চ তেওঁলোকৰ দৰিদ্ৰতাকহে সমাজৰ অপৰাধ বুলি ভবা উচিত।

খ. মানৱীয় চেতনা আৰু সহানুভূতি

বাস্তৱতাৰ কঠিন চিত্ৰণৰ মাজতো গল্পকাৰে গভীৰ মানৱীয় চেতনা আৰু সহানুভূতিৰ পৰিচয় দিছে।

  দুখীয়াৰ প্ৰতি অনুকম্পা: তেওঁ সমাজৰ শোষিত আৰু পীড়িতসকলৰ দুখ-দুৰ্দশাৰ প্ৰতি গভীৰভাৱে অনুকম্পাশীল আছিল। তেওঁৰ গল্পত ধনী আৰু বিত্তবান শ্ৰেণীৰ পশুসুলভ মানসিকতাৰ প্ৰতি যিদৰে তীব্ৰ ঘৃণা প্ৰকাশ পায়, ঠিক সেইদৰে দৰিদ্ৰজনৰ প্ৰতি থাকে আন্তৰিক মৰম আৰু সহানুভূতি।

  অন্তৰাত্মাৰ অনুসন্ধান: গল্পকাৰে কেৱল বাহ্যিক বাস্তৱতা চিত্ৰণ কৰিয়েই ক্ষান্ত থকা নাই। তেওঁ চৰিত্ৰসমূহৰ মনোজগতত প্ৰৱেশ কৰি তেওঁলোকৰ আত্মানুসন্ধান আৰু মানসিক দ্বন্দ্বসমূহক উন্মোচিত কৰিছে। মানুহৰ জীৱনৰ অৰ্থহীনতা আৰু নিসংগতাৰ মাজত তেওঁ এক মানৱীয় সংযোগ বিচাৰি উলিয়াবলৈ চেষ্টা কৰিছে।

গ. দাৰ্শনিক আৰু মনস্তাত্ত্বিক বাস্তৱতা

বৰগোহাঞিৰ বাস্তৱবাদ কেৱল সামাজিক নহয়, ই দৰ্শন আৰু মনস্তত্ত্বৰ দ্বাৰাও প্ৰভাৱিত।

  অস্তিত্ববাদী প্ৰভাৱ: তেওঁৰ গল্পত অস্তিত্ববাদী (Existentialism) দৰ্শনৰ প্ৰভাৱ দেখা যায়। মানুহৰ জীৱনৰ অস্তিত্বৰ সংকট, স্বাধীনতাৰ বোজা আৰু জীৱনৰ অনিশ্চয়তাৰ বিষয়ে বাস্তৱবাদী দৃষ্টিকোণেৰে বিশ্লেষণ কৰা হৈছে।

  মনস্তাত্ত্বিক বিশ্লেষণ: তেওঁ ফ্ৰয়ডীয় মনস্তত্ত্বৰ প্ৰভাৱত চৰিত্ৰসমূহৰ মানসিক অৱস্থা, অৱদমিত কামনা-বাসনা আৰু বিক্ষিপ্ত ক্ৰিয়া-প্ৰতিক্ৰিয়াৰ সূক্ষ্ম বিশ্লেষণ আগবঢ়াইছে। এই মনঃস্তাত্ত্বিক বাস্তৱতাৰ জৰিয়তে তেওঁ মানুহৰ ভিতৰুৱা জগতখনক এক নতুন মাত্ৰা প্ৰদান কৰিছে।

মুঠতে, হোমেন বৰগোহাঞিৰ গল্পৰ মানৱতাবাদী আৰু বাস্তৱবাদী দৃষ্টিভংগীয়ে অসমীয়া চুটিগল্পক বিশ্ব সাহিত্যৰ সৈতে একাত্ম কৰাত সহায় কৰিছিল। তেওঁ জীৱনৰ কোনো মোহ বা ভ্ৰম সৃষ্টি কৰাৰ সলনি, মানুহৰ হৃদয়ৰ গভীৰতম সত্যটো উদ্ঘাটন কৰিবলৈ যত্ন কৰিছিল।

অধ্যায় ৫: ভাষা, শৈলী আৰু প্ৰযুক্তি 

৫.১ সৰল, প্ৰাঞ্জল, কথোপকথন মূলক ভাষা

হোমেন বৰগোহাঞিৰ গল্পৰ অন্যতম গুৰুত্বপূৰ্ণ বৈশিষ্ট্য হ'ল তেওঁৰ সৰল, প্ৰাঞ্জল আৰু কথোপকথন মূলক ভাষাৰ প্ৰয়োগ। তেওঁৰ সাহিত্যকৰ্মত কোনো কৃত্ৰিমতা বা দুৰ্বোধ্যতা নাই; বৰং তেওঁৰ ভাষা সাধাৰণ পাঠকৰ বাবেও সহজলভ্য আৰু হৃদয়স্পৰ্শী। এই ভাষা-শৈলীয়ে তেওঁৰ বাস্তৱবাদী দৃষ্টিভংগীক আৰু অধিক শক্তিশালী কৰি তোলে।

সৰল, প্ৰাঞ্জল আৰু কথোপকথন মূলক ভাষাৰ প্ৰয়োগৰ দিশসমূহ তলত উল্লেখ কৰা হ'ল:

ক. সৰলতা আৰু প্ৰাঞ্জলতা (Simplicity and Clarity)

বৰগোহাঞিয়ে তেওঁৰ গল্পত সাধাৰণতে দৈনন্দিন জীৱনত ব্যৱহৃত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ কৰিছিল।

  শব্দ চয়ন: তেওঁৰ শব্দ চয়ন অতিশয় সৰল আৰু পোনপটীয়া। সংস্কৃতবহুল বা জটিল শব্দৰ সলনি তেওঁ দৈনন্দিন জীৱনৰ কথোপকথনত ব্যৱহৃত হোৱা সহজ অসমীয়া শব্দবোৰ বাছি লৈছিল। ইয়াৰ ফলত তেওঁৰ বক্তব্য পঢ়ুৱৈয়ে অতি সহজে বুজি পায়।

  বাক্য গাঁথনি: তেওঁৰ বাক্য গাঁথনিও আছিল সহজ আৰু সৰল। দীঘল আৰু জটিল বাক্যৰ পৰিৱৰ্তে তেওঁ চুটি আৰু অৰ্থপূৰ্ণ বাক্য ব্যৱহাৰ কৰিছিল, যিয়ে কাহিনীৰ গতিশীলতা বঢ়ায় আৰু পঢ়ুৱৈৰ বাবে পাঠ উপভোগ্য কৰি তোলে।

খ. কথোপকথন মূলক শৈলী (Conversational Style)

বৰগোহাঞিৰ গল্পৰ এক ডাঙৰ শক্তি হ'ল ইয়াৰ কথোপকথন মূলক ধাৰা। ই এনে এক অনুভূতি দিয়ে যেন লেখকে পঢ়ুৱৈৰ সৈতে পোনপটীয়াকৈ কথা পাতি আছে।

  অন্তৰংগতা (Intimacy): তেওঁৰ বৰ্ণনাৰ ভাষা অতিশয় অন্তৰংগ। প্ৰথম পুৰুষৰ বৰ্ণনাৰ জৰিয়তে তেওঁ পাঠকক চৰিত্ৰৰ মনোজগতৰ কাষ চপাই নিয়ে, যাৰ ফলত এটা নিবিড় সম্পর্ক গঢ় লৈ উঠে।

  স্বাভাৱিকতা: গল্পৰ সংলাপসমূহ আছিল অতিশয় স্বাভাৱিক আৰু বাস্তৱধৰ্মী। চৰিত্ৰৰ সামাজিক অৱস্থা আৰু মানসিকতাৰ সৈতে খাপ খোৱাকৈ তেওঁ সংলাপদাতাৰ ভাষাৰ ব্যৱহাৰ কৰিছিল, যিয়ে গল্পৰ বাস্তৱিকতাক আৰু অধিক স্পষ্ট কৰি তোলে।

গ. বিষয়োপযোগী ভাষা

গল্পৰ বিষয়বস্তুৰ গভীৰতা বা জটিলতা থাকিলেও, বৰগোহাঞিয়ে তাৰ উপস্থাপনাৰ বাবে সদায় সহজ ভাষাকে বাছি লৈছিল।

  মানৱীয় আবেগৰ প্ৰকাশ: মানুহৰ গভীৰ মনস্তাত্ত্বিক দ্বন্দ্ব, জটিল আবেগ আৰু অস্তিত্বৰ সংকটৰ দৰে বিষয়বোৰো তেওঁ অতি সহজ-সৰল ভাষাৰে প্ৰকাশ কৰিছিল। ইয়াৰ ফলত পাঠকসকলে সেই জটিল ভাবসমূহো সহজে বুজিব পাৰিছিল আৰু চৰিত্ৰসমূহৰ প্ৰতি সহানুভূতিশীল হৈ পৰিছিল।

  ব্যংগ আৰু সমালোচনা: তেওঁ সামাজিক অন্যায় আৰু ভণ্ডামিৰ সমালোচনা কৰাৰ ক্ষেত্ৰতো ভাষাৰ সৰলতা হেৰুওৱা নাছিল। সহজ ভাষাৰ ব্যৱহাৰৰ ফলত তেওঁৰ সমালোচনাৰ শাণিত ধাৰ আৰু অধিক প্ৰভাৱশালী হৈ উঠিছিল।

হোমেন বৰগোহাঞিৰ এই সৰল, প্ৰাঞ্জল, কথোপকথন মূলক ভাষা-শৈলীয়ে তেওঁৰ গল্পসমূহক কেৱল পঢ়ুৱৈৰ কাষ চপাই অনাই নহয়, বৰঞ্চ তেওঁৰ মানৱতাবাদী আৰু বাস্তৱবাদী দৃষ্টিভংগীক এক বলিষ্ঠ ৰূপো প্ৰদান কৰিছিল। তেওঁৰ এই ভাষা প্ৰয়োগে আধুনিক অসমীয়া চুটিগল্পৰ ধাৰাত এক নতুন পথ প্ৰৱৰ্তন কৰিছিল।

৫.২ ব্যংগ, প্ৰতীক আৰু উপমাৰ ব্যৱহাৰ

হোমেন বৰগোহাঞিৰ গল্পৰ ভাষাৰ আন এটা বৈশিষ্ট্য হ'ল ব্যংগ, প্ৰতীক (Symbolism) আৰু উপমাৰ সংযত আৰু সাৰ্থক ব্যৱহাৰ। তেওঁৰ গল্পৰ গভীৰ মননশীলতা আৰু সামাজিক সমালোচনা এই আলংকাৰিক উপাদানসমূহৰ জৰিয়তে সুন্দৰকৈ প্ৰকাশ পাইছে। এই প্ৰযুক্তিগত দিশসমূহে তেওঁৰ সাহিত্যক এক বিশেষ শৈল্পিক মূল্য প্ৰদান কৰিছে।

ব্যংগ, প্ৰতীক আৰু উপমাৰ ব্যৱহাৰৰ মূল দিশসমূহ তলত আলোচনা কৰা হ'ল:

ক. ব্যংগ (Satire) আৰু তীক্ষ্ণ সমালোচনা

হোমেন বৰগোহাঞিয়ে সমাজৰ ভণ্ডামি, নৈতিক স্খলন আৰু দুৰ্নীতিৰ ওপৰত পোনপটীয়া আক্ৰমণৰ সলনি প্ৰায়ে সূক্ষ্ম আৰু মাৰ্জিত ব্যংগৰ আশ্ৰয় লৈছিল।

  সামাজিক ভণ্ডামিৰ উন্মোচন: তেওঁৰ ব্যংগ মূলতঃ উচ্চ আৰু মধ্যবিত্ত শ্ৰেণীৰ লোকসকলৰ নৈতিক মূল্যবোধৰ অৱক্ষয় আৰু কৃত্ৰিমতাৰ ওপৰত কেন্দ্ৰীভূত আছিল। তেওঁৰ কলমে এই শ্ৰেণীৰ জীৱনৰ অৰ্থহীনতা আৰু অন্তঃসাৰশূন্যতাক হাঁহিৰ মাজেৰে উদঙাই দিছিল।

  বিচক্ষণতা: তেওঁৰ ব্যংগ কেতিয়াও লঘু বা উজুটি খোৱা বিধৰ নাছিল; ই আছিল তীক্ষ্ণ, চিন্তাশীল আৰু বিচাৰ বিশ্লেষণমূলক। ই পঢ়ুৱৈক হাঁহিৰ মাজেৰে গভীৰভাৱে চিন্তা কৰিবলৈ বাধ্য কৰাইছিল, যাৰ ফলত তেওঁৰ সমাজ সমালোচনা অধিক প্ৰভাৱশালী হৈছিল।

খ. প্ৰতীক (Symbol)ৰ অৰ্থপূৰ্ণ প্ৰয়োগ

বৰগোহাঞিৰ কিছুমান গল্পত কেৱল কাহিনী বৰ্ণনাৰ সলনি প্ৰতীকাত্মক ইংগিতৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হৈছিল। ইয়াৰ দ্বাৰা তেওঁ গভীৰ দাৰ্শনিক ভাবসমূহক সহজভাৱে উপস্থাপন কৰিব পাৰিছিল।

  জটিল ভাবৰ প্ৰকাশ: অস্তিত্ববাদৰ দৰে জটিল দাৰ্শনিক ভাবধাৰা বা মানুহৰ মনোজগতৰ অন্তঃদ্বন্দ্ববোৰ প্ৰতীকৰ মাধ্যমেৰে প্ৰকাশ কৰা হৈছিল। যেনে— কোনো এক সাধাৰণ জীৱ-জন্তু বা বস্তুৱে মানৱ জীৱনৰ একোটা গভীৰ সত্যক প্ৰতিনিধিত্ব কৰা দেখা যায়।

  গল্পৰ গভীৰতা বৃদ্ধি: প্ৰতীকৰ ব্যৱহাৰে গল্পৰ সাধাৰণ কাহিনীটোক এক বিশেষ মাত্ৰা প্ৰদান কৰিছিল, যিয়ে পাঠকক পুনৰাই পাঠ কৰি ইয়াৰ গভীৰ অৰ্থ অনুধাৱন কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰিছিল।

গ. উপমা আৰু চিত্ৰধৰ্মিতা (Imagery)

তেওঁৰ ভাষাৰ এক বিশিষ্ট গুণ হ'ল ইয়াৰ চিত্ৰধৰ্মিতা। সৰল ভাষাৰ মাজতো তেওঁ সুন্দৰ আৰু নতুন উপমাৰ সৃষ্টি কৰিছিল, যিয়ে বৰ্ণনাক স্পষ্ট আৰু আকৰ্ষণীয় কৰি তুলিছিল।

  নান্দনিক সৌন্দৰ্য: তেওঁৰ ভাষাৰ মাজেৰে ছবি অংকনৰ দৰে পৰিৱেশ সৃষ্টি হৈছিল, যিয়ে পাঠকক দৃশ্যটোক নিজৰ মনতে সজীৱ ৰূপত চাবলৈ সুবিধা দিছিল।

  ভাৱৰ স্পষ্টতা: জীৱনৰ হতাশা, দুখ বা আনন্দৰ গভীৰ অনুভূতিক তেওঁ নতুন আৰু অগতানুগতিক উপমাৰ সহায়ত অধিক স্পষ্ট আৰু সংবেদনশীল কৰি তুলিছিল।

মুঠতে, হোমেন বৰগোহাঞিয়ে তেওঁৰ গল্পত ব্যৱহাৰ কৰা ব্যংগ, প্ৰতীক আৰু উপমাৰ প্ৰযুক্তি আছিল অত্যন্ত সচেতন আৰু বলিষ্ঠ। এই আলংকাৰিক উপাদানসমূহৰ জৰিয়তে তেওঁৰ মননশীলতা আৰু বাস্তৱবাদ অসমীয়া সাহিত্যত এক বিশিষ্ট ৰূপত প্ৰকাশ পাইছিল।

৫.৩ বৰ্ণনাৰ গতি আৰু মনস্তাত্বিক বিশ্লেষণ

হোমেন বৰগোহাঞিৰ গল্পৰ অন্যতম আধুনিক আৰু তাৎপৰ্যপূৰ্ণ শৈলীগত বৈশিষ্ট্য হ'ল বৰ্ণনাৰ ভিন্ন গতি (Pace of Narration) আৰু চৰিত্ৰৰ গভীৰ মনস্তাত্বিক বিশ্লেষণ (Psychological Analysis)। তেওঁ কাহিনীৰ বাহ্যিক গতিতকৈ চৰিত্ৰৰ মানসিক ক্ৰিয়া-প্ৰতিক্ৰিয়াৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিছিল।

বৰ্ণনাৰ গতি আৰু মনস্তাত্বিক বিশ্লেষণৰ প্ৰয়োগৰ দিশসমূহ তলত আলোচনা কৰা হ'ল:

ক. বৰ্ণনাৰ ভিন্ন গতি আৰু আংগিক কৌশল

বৰগোহাঞিয়ে তেওঁৰ গল্পত সাধাৰণ বৰ্ণনাৰ গতিত পৰিৱৰ্তন আনি আধুনিক আংগিক কৌশলৰ প্ৰয়োগ কৰিছিল।

  কাহিনীৰ মন্থৰ গতি: তেওঁৰ বহুতো গল্পত বাহ্যিক ঘটনাৰ গতি মন্থৰ বা কম। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল, লেখকে বাহ্যিক ঘটনাতকৈ চৰিত্ৰৰ অন্তৰ্জগতৰ ক্ৰিয়া-প্ৰতিক্ৰিয়াবোৰ সূক্ষ্মভাৱে বৰ্ণনা কৰাত বেছি মনোনিৱেশ কৰিছিল। চৰিত্ৰৰ চিন্তা, স্মৃতি আৰু অনুভূতিক অধিক সময় দিয়াৰ ফলত কাহিনীৰ গতিও স্বাভাৱিকতে মন্থৰ হৈ পৰে।

  চেতনাস্ৰোত ৰীতি (Stream of Consciousness): পাশ্চাত্যৰ আধুনিক সাহিত্যৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হৈ হোমেন বৰগোহাঞিয়ে কিছুমান গল্পত চেতনাস্ৰোত ৰীতিৰ সফল প্ৰয়োগ কৰিছিল। এই ৰীতিৰ জৰিয়তে চৰিত্ৰৰ মনলৈ অহা চিন্তা-ধাৰাৰ অবিৰত প্ৰৱাহক কোনো ধৰণৰ যতি বা ক্ৰম নোহোৱাকৈ পোনপটীয়াকৈ উপস্থাপন কৰা হৈছিল। ইয়াৰ দ্বাৰা চৰিত্ৰৰ মানসিক অৱস্থাটো পাঠকৰ ওচৰত জীৱন্ত ৰূপত ধৰা দিছিল। (উদাহৰণস্বৰূপে: 'ইস্মাইল শেখৰ সন্ধানত')

খ. মনস্তাত্বিক বিশ্লেষণৰ গভীৰতা

বৰগোহাঞিৰ গল্পৰ কেন্দ্ৰীয় শক্তি আছিল চৰিত্ৰৰ গভীৰ মনস্তাত্বিক বিশ্লেষণ।

  অৱচেতন মনৰ অন্বেষণ: তেওঁৰ গল্পত ফ্ৰয়ডীয় মনস্তত্ত্বৰ প্ৰভাৱ স্পষ্ট। তেওঁ চৰিত্ৰসমূহৰ অৱচেতন মনৰ কাম, অৱদমিত কামনা-বাসনা, নিৰাশা আৰু বিকৃত মানসিকতাৰ নগ্ন চিত্ৰণ কৰিছিল। 'অক্টোপাচ', 'চিকাৰ' আদি গল্পত উন্মত্ততা, ৰুগ্ণ মানসিকতা আৰু অপৰাধপ্ৰৱণতাৰ দৰে 'নিষিদ্ধ, অন্ধকাৰ গলি'ত প্ৰৱেশ কৰিছিল, যি অসমীয়া সাহিত্যত তুলনামূলকভাৱে নতুন আছিল।

  মানসিক ৰোগী আৰু ব্ৰাত্য চৰিত্ৰ: তেওঁ বেশ্যা, গুণ্ডা, খুনী, অপৰাধী আৰু মানসিক ৰোগীৰ দৰে সমাজৰ ব্ৰাত্য চৰিত্ৰসমূহৰ মনোজগতত প্ৰৱেশ কৰিছিল। তেওঁলোকৰ কাৰ্যকলাপৰ আঁৰত লুকাই থকা মনস্তাত্বিক কাৰণসমূহ বিশ্লেষণ কৰি তেওঁলোকে কিয় তেনে কৰ্মত লিপ্ত হ'ল তাৰ সন্ধান দিছিল।

  ব্যক্তিত্বৰ সংঘাত: তেওঁৰ বহু চৰিত্ৰই নিজৰ ভিতৰতে এক সংঘাতত ভোগে— য'ত এক দিশে থাকে সামাজিক দায়িত্ববোধ আৰু আন দিশে থাকে অৱদমিত প্ৰবৃত্তিসমূহ। তেওঁ এই দুটা সমান্তৰাল ব্যক্তিত্বৰ (মানুহক তাৰ অৱচেতনৰ খিড়িকীৰে চোৱা আধুনিকতাবাদী ব্যক্তিত্ব আৰু সামাজিক অবিচাৰত ক্ৰুদ্ধ সমাজ-সচেতন ব্যক্তিত্ব) সংঘাত চিত্ৰিত কৰিছে।

গ. মনস্তত্ত্বৰ জৰিয়তে বাস্তৱতাৰ প্ৰকাশ

বৰগোহাঞিৰ বাবে মনস্তত্ত্ব কেৱল কলা-কৌশল নাছিল, ই আছিল বাস্তৱতাৰ এক গভীৰ উপলব্ধিৰ মাধ্যম।

  জীৱনৰ ভ্ৰান্তি উৎপন্ন কৰা: তেওঁ মনস্তাত্বিক বিশ্লেষণৰ জৰিয়তে চৰিত্ৰৰ বাস্তৱতা আৰু জীৱনৰ অৰ্থহীনতাৰ উপলব্ধি পাঠকৰ মনলৈ আনিবলৈ সক্ষম হৈছিল।

এইদৰে, হোমেন বৰগোহাঞিয়ে বৰ্ণনাৰ গতিত সলনি আনি আৰু মনস্তাত্বিক বিশ্লেষণক গুৰুত্ব দি অসমীয়া চুটিগল্পৰ আংগিকক এক নতুন মাত্ৰা প্ৰদান কৰিছিল, যিয়ে গল্পসমূহক অধিক গভীৰ, বিশ্লেষনধর্মী আৰু আধুনিক কৰি তুলিছিল।

৫.৪ সংলাপৰ-প্ৰয়োগ আৰু প্ৰতিৰূপ সৃষ্টিৰ কৌশল

হোমেন বৰগোহাঞিৰ গল্পৰ শৈলীৰ এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ কৌশল হ'ল সংলাপৰ সাৰ্থক প্ৰয়োগ আৰু ইয়াৰ জৰিয়তে বাস্তৱ প্ৰতিৰূপ (Realistic Representation) সৃষ্টিৰ দক্ষতা। তেওঁৰ সংলাপবোৰ কেৱল চৰিত্ৰৰ মুখৰ কথা নাছিল, বৰং সেইবোৰ আছিল চৰিত্ৰৰ মনস্তত্ত্ব, সামাজিক স্থিতি আৰু জীৱন দৰ্শনৰ প্ৰকাশক।

সংলাপৰ প্ৰয়োগ আৰু প্ৰতিৰূপ সৃষ্টিৰ কৌশলৰ মূল দিশসমূহ তলত আলোচনা কৰা হ'ল:

ক. স্বাভাৱিক আৰু বাস্তৱধৰ্মী সংলাপ (Realistic Dialogue)

বৰগোহাঞিয়ে তেওঁৰ গল্পত সেই ভাষাৰেই সংলাপ ৰচনা কৰিছিল যি ভাষা সাধাৰণ মানুহে দৈনন্দিন জীৱনত ব্যৱহাৰ কৰে।

  কথোপকথনৰ গতিশীলতা: তেওঁৰ সংলাপসমূহ আছিল ক্ষীপ্ৰ আৰু গতিশীল, যিয়ে কাহিনীৰ আৱেদন আৰু নাটকীয়তাক বৃদ্ধি কৰিছিল। চৰিত্ৰসমূহৰ মাজৰ মতানৈক্য, সন্দেহ বা আৱেগিক মুহূৰ্তবোৰ তেওঁ পোনপটীয়া সংলাপৰ জৰিয়তে অতি সহজে আৰু ফলপ্ৰসূভাৱে ফুটাই তুলিছিল।

  চৰিত্ৰ উপযোগী ভাষা: প্ৰতিটো চৰিত্ৰৰ সামাজিক শ্ৰেণী, শিক্ষা আৰু ব্যক্তিত্বৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি তেওঁ সংলাপৰ ভাষা নিৰ্ধাৰণ কৰিছিল। উদাহৰণস্বৰূপে, নগৰীয়া মধ্যবিত্ত শ্ৰেণীৰ ভাষা বা বস্তিৰ লোকৰ ভাষাৰ মাজত থকা পাৰ্থক্য তেওঁৰ সংলাপেৰে স্পষ্টভাৱে প্ৰতিফলিত হৈছিল।

খ. মনস্তত্ত্ব প্ৰকাশৰ মাধ্যম হিচাপে সংলাপ

বৰগোহাঞিৰ সংলাপ কেৱল কথাৰ আদান-প্ৰদান নাছিল, ই আছিল চৰিত্ৰৰ মনোজগতত প্ৰৱেশ কৰাৰ এক মাধ্যম।

  অৱদমিত ইচ্ছাৰ প্ৰকাশ: চৰিত্ৰই মনত লুকুৱাই ৰখা ইচ্ছা, হতাশা আৰু নৈতিক দ্বন্দৰ কথা প্ৰায়েই সংলাপৰ মাজেৰে প্ৰকাশ পাইছিল। ইয়াৰ ফলত চৰিত্ৰৰ জটিলতা আৰু গভীৰতা বৃদ্ধি পাইছিল।

  দাৰ্শনিক প্ৰশ্ন: কিছুমান গল্পত সংলাপসমূহ দাৰ্শনিক আৰু মননশীল প্ৰশ্নৰে ভৰা আছিল। এইবোৰে পাঠকক চৰিত্ৰটোৰ অস্তিত্বৰ সংকট বা জীৱনবোধৰ বিষয়ে গভীৰভাৱে চিন্তা কৰিবলৈ বাধ্য কৰিছিল।

গ. বাস্তৱ প্ৰতিৰূপ সৃষ্টিৰ কৌশল (Technique of Realistic Representation)

সংলাপৰ কৌশলপূৰ্ণ ব্যৱহাৰেৰে বৰগোহাঞিয়ে তেওঁৰ গল্পত এক জীৱন্ত আৰু বাস্তৱ প্ৰতিৰূপ সৃষ্টি কৰিছিল।

  চৰিত্ৰায়নত সহায়: সংলাপৰ জৰিয়তে তেওঁ চৰিত্ৰসমূহৰ স্বভাৱ আৰু ব্যক্তিত্বক পোনপটীয়াভাৱে দাঙি ধৰিছিল। চৰিত্ৰৰ সংলাপ আছিল ইমান বিশ্বাসযোগ্য যে পাঠকৰ মনত সেই চৰিত্ৰটোৰ এক বাস্তৱিক ছবি গঢ় লৈ উঠিছিল।

  সময় আৰু পৰিৱেশৰ চিত্ৰণ: চৰিত্ৰৰ মুখেৰে উচ্চাৰিত সংলাপত সেই সময়ৰ সামাজিক, ৰাজনৈতিক বা সাংস্কৃতিক পৰিৱেশৰ ইংগিত পোৱা যায়। ইয়াৰ ফলত গল্পৰ পটভূমি অধিক বিশ্বাসযোগ্য হৈ উঠে।

মুঠতে, হোমেন বৰগোহাঞিয়ে সৰল আৰু প্ৰাঞ্জল ভাষাৰ সৈতে স্বাভাৱিক আৰু গভীৰ সংলাপৰ প্ৰয়োগ কৰিছিল। এই শৈলীগত কৌশলে তেওঁৰ গল্পসমূহক কেৱল সুখপাঠ্য কৰাই নহয়, বৰঞ্চ তেওঁৰ বাস্তৱবাদী দৃষ্টিভংগীৰ এক বলিষ্ঠ প্ৰতিৰূপ হিচাপেও গঢ় দিছিল।

অধ্যায় ৬: উপসংহাৰ

৬.১ হোমেন বৰগোহাঞিৰ চুটি গল্পৰ সাহিত্যিক অৱদান

হোমেন বৰগোহাঞিয়ে অসমীয়া চুটিগল্পলৈ আগবঢ়োৱা অৱদান বিৰল আৰু যুগান্তকাৰী। তেওঁৰ বলিষ্ঠ লেখনী আৰু নিৰ্ভীক চিন্তা-চেতনাৰে অসমীয়া সাহিত্যত আধুনিকতাৰ এক নতুন ধাৰা প্ৰৱৰ্তন কৰিলে। তেওঁৰ চুটিগল্পসমূহৰ মুখ্য সাহিত্যিক অৱদানসমূহ তলত সংক্ষেপে আলোচনা কৰা হ'ল:

ক. আধুনিক মনস্তত্ত্বৰ প্ৰতিষ্ঠাপক:

  ফ্ৰয়ডীয় মনস্তত্ত্বৰ প্ৰয়োগ: অসমীয়া সাহিত্যত তেওঁ প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফ্ৰয়ডীয় মনস্তত্ত্বক সাহসৰেৰে প্ৰয়োগ কৰিছিল। চৰিত্ৰৰ অৱচেতন মন, বিকৃত কামনাবাসনা আৰু মানসিক ৰোগৰ সূক্ষ্ম বিশ্লেষণে গল্পসমূহক গভীৰতা প্ৰদান কৰিলে।

  অস্তিত্ববাদৰ সংযোগ: তেওঁৰ গল্পত মানুহৰ অস্তিত্বৰ সংকট, বিচ্ছিন্নতা আৰু জীৱনৰ অৰ্থহীনতাৰ দৰে দাৰ্শনিক বিষয়সমূহৰ বাস্তৱবাদী চিত্ৰণ দেখা যায়, যিয়ে অসমীয়া গল্পক বিশ্ব সাহিত্যৰ সমকক্ষ কৰি তুলিলে।

খ. বাস্তৱবাদী দৃষ্টিভংগীৰ নতুন দিগন্ত:

  নিৰ্মম বাস্তৱতাৰ চিত্ৰণ: তেওঁ সমাজৰ তথাকথিত 'নিষিদ্ধ' প্ৰান্তৰত প্ৰৱেশ কৰিছিল – বেশ্যা, গুণ্ডা, খুনী আৰু সমাজৰ ব্ৰাত্য লোকৰ জীৱনৰ কঠিন সত্যক কোনো আৱৰণ নোহোৱাকৈ মুকলিকৈ দাঙি ধৰিছিল। এই নিৰ্ভীকতাই তেওঁৰ বাস্তৱবাদক এক নতুন মাত্ৰা দিলে।

  মানৱতাবাদৰ বলিষ্ঠ ঘোষণা: তেওঁৰ গল্পত দৰিদ্ৰ আৰু শোষিতৰ প্ৰতি গভীৰ মানৱীয় অনুকম্পা প্ৰকাশ পাইছিল। তেওঁ দৰিদ্ৰতাক মানুহৰ অপৰাধ নহয়, বৰঞ্চ সমাজৰ অপৰাধ বুলি ঘোষণা কৰিছিল।

গ. আংগিক আৰু শৈলীৰ নৱীকৰণ:

  চেতনাস্ৰোত ৰীতিৰ সাৰ্থক ব্যৱহাৰ: তেওঁৰ কেইবাটাও গল্পত (যেনে: 'ইস্মাইল শেখৰ সন্ধানত') চেতনাস্ৰোত ৰীতিৰ সফল প্ৰয়োগ হৈছিল, যিয়ে চৰিত্ৰৰ মনোজগতক এক গতিশীল ৰূপত প্ৰকাশ কৰাত সহায় কৰিছিল।

  সৰল, প্ৰাঞ্জল আৰু ব্যংগাত্মক ভাষা: তেওঁৰ ভাষা আছিল সৰল, কথোপকথন মূলক আৰু মননশীল। তীক্ষ্ণ অথচ মাৰ্জিত ব্যংগৰ ব্যৱহাৰেৰে তেওঁ সামাজিক ভণ্ডামিৰ ওপৰত শক্তিশালী আঘাত হানিছিল।

ঘ. সাহিত্যৰ জগতত সৃষ্টি কৰা আলোড়ন:

বৰগোহাঞিৰ গল্পসমূহ আছিল সেই সময়ৰ প্ৰচলিত ধাৰাতকৈ সম্পূৰ্ণ পৃথক। তেওঁ তেওঁৰ নিৰ্ভীকতা আৰু অনন্য শৈলীৰ জৰিয়তে অসমীয়া গল্পকাৰসকলক পৰীক্ষামূলক ৰচনাৰ বাবে উৎসাহিত কৰিছিল। তেওঁৰ সৃষ্টিয়ে পৰৱৰ্তী সময়ৰ লেখকসকলৰ বাবে এক নতুন দিগন্ত মুকলি কৰি দিলে আৰু অসমীয়া চুটিগল্পক দেশৰ ভিতৰতে এক সন্মানীয় স্থানলৈ উন্নীত কৰিলে।

উপসংহাৰত ক'ব পাৰি যে হোমেন বৰগোহাঞিৰ চুটিগল্পসমূহ কেৱল সাহিত্যৰ একো একোটা শিল্পকৰ্মই নহয়, সেইবোৰ আছিল অসমীয়া সমাজ আৰু মানৱ জীৱনৰ গভীৰ সত্যৰ একো একোখন দাপোণ। তেওঁৰ এই অৱদান চিৰদিন অসমীয়া সাহিত্যত স্মৰণীয় হৈ ৰ'ব।

৬.২ অসমীয়া সাহিত্যৰ ইতিহাসত তেওঁৰ স্থান

হোমেন বৰগোহাঞি অসমীয়া সাহিত্যৰ ইতিহাসত এগৰাকী ব্যতিক্ৰমী, যুগ-সৃষ্টিকাৰী আৰু চিৰস্মৰণীয় শিল্পী হিচাপে সুপ্ৰতিষ্ঠিত। তেওঁৰ স্থান কেৱল এজন গল্পকাৰ বা ঔপন্যাসিক হিচাপেই নহয়, বৰং এজন নিৰ্ভীক বুদ্ধিজীৱী, সমালোচক আৰু আধুনিক চিন্তাধাৰাৰ প্ৰৱৰ্তক হিচাপেও অতিশয় গুৰুত্বপূৰ্ণ।

অসমীয়া সাহিত্যৰ ইতিহাসত তেওঁৰ স্থান নিৰূপণ কৰা মূল কাৰকসমূহ তলত আলোচনা কৰা হ'ল:

ক. যুদ্ধোত্তৰ আৰু 'ৰামধেনু' যুগৰ বাটকটীয়া (Pioneer of the Post-War and 'Ramdhenu' Era)

  আধুনিকতাৰ প্ৰৱৰ্তন: দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ পিছৰ সময়ছোৱাত, বিশেষকৈ 'ৰামধেনু' আলোচনীৰ পাতত, হোমেন বৰগোহাঞিয়ে অসমীয়া সাহিত্যত আধুনিকতাৰ ভেটি স্থাপন কৰে। তেওঁ পাশ্চাত্যৰ মনস্তত্ত্ব, অস্তিত্ববাদ আৰু বাস্তৱবাদী দৰ্শনক অসমীয়া ভাষাৰ মাজেৰে প্ৰকাশ কৰি এক নতুন মানসিকতাৰ সৃষ্টি কৰিছিল।

  পৰীক্ষামূলক শৈলী: তেওঁৰ লেখনী আছিল পৰীক্ষামূলক। 'চেতনাস্ৰোত' (Stream of Consciousness) ৰীতিৰ সফল প্ৰয়োগৰ জৰিয়তে তেওঁ অসমীয়া চুটিগল্পৰ আংগিকক এক নতুন মাত্ৰা প্ৰদান কৰিছিল, যিয়ে পৰৱৰ্তী প্ৰজন্মৰ লেখকসকলৰ বাবে এক নতুন পথ মুকলি কৰিছিল।

খ. সামাজিক সমালোচক আৰু মানৱতাবাদী কণ্ঠ (Social Critic and Humanist Voice)

  নিৰ্ভীক সমাজ-সচেতনতা: তেওঁৰ গল্প আৰু অন্যান্য ৰচনাত সামাজিক ভণ্ডামি, দুৰ্নীতি আৰু ৰাজনৈতিক স্বাৰ্থপৰতাৰ ওপৰত কৰা তীক্ষ্ণ ব্যংগ আৰু সমালোচনা আছিল অতিশয় সাহসী আৰু স্পষ্ট। তেওঁ সমাজৰ যন্ত্ৰণা আৰু অসংগতিবোৰক মুকলিকৈ দাঙি ধৰিছিল।

  মানৱীয় মূল্যবোধৰ প্ৰতিষ্ঠা: তেওঁৰ সাহিত্যৰ কেন্দ্ৰত সদায়েই মানুহৰ মৰ্যাদা আৰু যন্ত্ৰণাৰ প্ৰতি গভীৰ সহানুভূতি বিৰাজমান আছিল। তেওঁ সামগ্ৰিকভাৱে অসমীয়া সাহিত্যত মানৱীয় মূল্যবোধৰ ভেটি অধিক শক্তিশালী কৰি তুলিছিল।

গ. সাংবাদিকতা আৰু বুদ্ধিজীৱী হিচাপে প্ৰভাৱ (Influence as a Journalist and Intellectual)

  বুদ্ধিজীৱীৰ ভূমিকা: কেৱল সৃষ্টিশীল সাহিত্যতেই নহয়, সাংবাদিকতাৰ জৰিয়তেও হোমেন বৰগোহাঞিয়ে সমাজত এক বিশাল প্ৰভাৱ পেলাইছিল। তেওঁৰ সম্পাদকীয় আৰু প্ৰবন্ধসমূহে অসমৰ ৰাইজক সমাজ, ৰাজনীতি আৰু সংস্কৃতিৰ বিষয়ে গভীৰভাৱে চিন্তা কৰিবলৈ উদ্বুদ্ধ কৰিছিল।

  সমালোচনাৰ ধাৰা: তেওঁৰ স্পষ্ট আৰু বিশ্লেষণধৰ্মী সাহিত্য সমালোচনাই অসমীয়া সমালোচনা সাহিত্যকো এক নতুন গতি প্ৰদান কৰিছিল।

মুঠতে, হোমেন বৰগোহাঞি অসমীয়া সাহিত্যত সেইসকল বিৰল প্ৰতিভাৰ অন্যতম, যি নিজৰ সময়ৰ চিন্তাধাৰাক সলনি কৰিবলৈ আৰু নতুন সৃষ্টিৰ বাবে পথ প্ৰশস্ত কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল। তেওঁৰ গল্পসমূহ আধুনিক অসমীয়া চুটিগল্পৰ স্বৰ্ণযুগৰ প্ৰতিনিধি হিচাপে চিৰদিন আদৰণীয় আৰু অধ্যয়নযোগ্য হৈ ৰ'ব।

৬.৩ আধুনিকতা সমাজচেতনা আৰু ভাষা শৈলীৰ সংগম

হোমেন বৰগোহাঞিৰ সাহিত্যকৰ্মত যি বৈশিষ্ট্য আটাইতকৈ বেছি স্পষ্ট, সেয়া হ'ল আধুনিকতা (Modernity), সমাজচেতনা (Social Consciousness) আৰু ভাষা-শৈলীৰ এক নিপুণ সংগম। তেওঁৰ গল্পসমূহ আছিল এই তিনিওটা উপাদানৰ এক সুন্দৰ সমাহাৰ, যিয়ে তেওঁৰ সাহিত্যক এক স্বকীয় পৰিচয় দিছিল।

এই তিনিওটা উপাদানৰ সংগমৰ মূল দিশসমূহ তলত আলোচনা কৰা হ'ল:

ক. আধুনিকতাৰ সৈতে সমাজচেতনাৰ মিলন

বৰগোহাঞিৰ আধুনিকতা আছিল কেৱল আঙ্গিকগত নহয়, ই আছিল সমাজ-সচেতনতাৰে পুষ্ট।

  মনস্তাত্ত্বিক আধুনিকতা: তেওঁ ফ্ৰয়ডীয় মনস্তত্ত্ব আৰু অস্তিত্ববাদৰ দৰে আধুনিক দৰ্শনক সমাজৰ বাস্তৱ সমস্যাসমূহ বিশ্লেষণৰ আহিলা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। তেওঁ চৰিত্ৰৰ গভীৰ মানসিক দ্বন্দ্ব আৰু অৱচেতনৰ বিশ্লেষণ কৰিছিল, যাৰ মাজেৰে সামাজিক অন্যায় আৰু হতাশাৰ কাৰণসমূহ উদঙাই দিছিল।

  সমসাময়িকতাৰ প্ৰতিফলন: তেওঁৰ গল্পত যুদ্ধোত্তৰ যুগৰ মোহভংগ, নগৰীয়া জীৱনৰ বিচ্ছিন্নতা, আৰু মধ্যবিত্ত শ্ৰেণীৰ নৈতিক স্খলনৰ দৰে আধুনিক সমস্যাসমূহে ঠাই পাইছিল। কিন্তু এই সমস্যাসমূহ কেৱল ব্যক্তিগত নহয়, বৰং বৃহত্তৰ সমাজ ব্যৱস্থাৰেই অংশ হিচাপে চিত্ৰিত হৈছিল।

খ. সমাজচেতনাৰ প্ৰকাশক ভাষা-শৈলী

তেওঁৰ সমাজচেতনা আছিল গভীৰ, কিন্তু তেওঁৰ ভাষা-শৈলী আছিল এনে যে ই এই গভীৰতাক সহজতে পাঠকৰ ওচৰলৈ লৈ গৈছিল।

  বাস্তৱবাদী শৈলীৰ ব্যৱহাৰ: তেওঁৰ বাস্তৱবাদী শৈলীয়ে সমাজৰ দৰিদ্ৰ শ্ৰেণীৰ জীৱন, ব্ৰাত্য চৰিত্ৰসমূহৰ সংগ্ৰাম আৰু বস্তিৰ কদৰ্যতাক কোনো কৃত্রিমতা নোহোৱাকৈ মুকলিকৈ দাঙি ধৰিছিল। এই শৈলীয়ে সমাজৰ প্ৰতি তেওঁৰ দায়বদ্ধতাক স্পষ্ট কৰিছিল।

  সৰল ভাষাৰ শক্তি: তেওঁৰ সৰল, প্ৰাঞ্জল আৰু কথোপকথন মূলক ভাষাই তেওঁৰ সমাজ সমালোচনাৰ শক্তি বৃদ্ধি কৰিছিল। দুৰ্বোধ্য ভাষাৰ আঁৰত লুকাই নাথাকি তেওঁ সাধাৰণ মানুহৰ ভাষাত কঠিন সত্যবোৰ প্ৰকাশ কৰিছিল, যিয়ে তেওঁৰ বক্তব্যক অধিক গণমুখী কৰি তুলিছিল।

  তীক্ষ্ণ ব্যংগৰ প্ৰয়োগ: সূক্ষ্ম আৰু মাৰ্জিত ব্যংগৰ জৰিয়তে তেওঁ সামাজিক ভণ্ডামিৰ ওপৰত আঘাত হানিছিল, যি আছিল তেওঁৰ সচেতন সমাজচেতনাৰ এক প্ৰধান অস্ত্ৰ।

গ. সংগমৰ সামগ্ৰিক প্ৰভাৱ (Overall Impact of the Confluence)

হোমেন বৰগোহাঞিৰ সাহিত্যত আধুনিকতা, সমাজচেতনা আৰু ভাষা-শৈলীৰ এই সংগমে অসমীয়া সাহিত্যত এক নতুন মানদণ্ড স্থাপন কৰিছিল:

  চিন্তাশীল সৃষ্টিশীলতা: তেওঁ সৃষ্টিশীলতাক কেৱল মনৰ আবেগতে সীমাবদ্ধ নাৰাখি, ইয়াক গভীৰ চিন্তা আৰু সামাজিক দায়বদ্ধতাৰে যুক্ত কৰিছিল।

  বিশ্বজনীনতা: তেওঁৰ আধুনিক শৈলী আৰু চিন্তাৰ বিশ্বজনীনতাই অসমীয়া চুটিগল্পক আঞ্চলিকতাৰ সীমাৰ পৰা উলিয়াই বিশ্বৰ আধুনিক সাহিত্যৰ সহমৰ্মিতালৈ লৈ গৈছিল।

এইদৰে, হোমেন বৰগোহাঞিৰ সাহিত্যকৰ্মত আধুনিকতাৰ নতুন ভাবধাৰা, গভীৰ সমাজচেতনা আৰু বলিষ্ঠ ভাষা-শৈলীৰ ত্ৰিধাকেন্দ্ৰিক সংগমে তেওঁক অসমীয়া সাহিত্যৰ ইতিহাসত এক চিৰস্মৰণীয় আৰু বিশেষ স্থান প্ৰদান কৰিছে।

৬.৪ ভৱিষ্যতৰ গৱেষণাৰ সম্ভাৱনা

হোমেন বৰগোহাঞিৰ সুবিশাল আৰু গভীৰ সাহিত্যকৰ্ম ভৱিষ্যতৰ গৱেষকসকলৰ বাবে এক উৰ্বৰ ক্ষেত্ৰ। তেওঁৰ সাহিত্যৰাজিৰ বহুতো দিশ এতিয়াও গভীৰ বিশ্লেষণ আৰু তুলনামূলক অধ্যয়নৰ বাবে বাট চাই আছে। তেওঁৰ গল্পসমূহক কেন্দ্ৰ কৰি ভৱিষ্যতে কৰিব পৰা কিছুমান সম্ভাৱ্য গৱেষণাৰ ক্ষেত্ৰ তলত উল্লেখ কৰা হ'ল:

ক. তুলনামূলক সাহিত্য আৰু বিশ্বজনীনতাৰ অধ্যয়ন

  হোমেন বৰগোহাঞি আৰু পাশ্চাত্য লেখকসকল: তেওঁৰ মনস্তাত্ত্বিক বাস্তৱবাদৰ সৈতে ফ্ৰাঞ্জ কাফকা, এলবাৰ্ট কেমুছ বা ফিওডৰ দস্তয়েভস্কিৰ দৰে অস্তিত্ববাদী বা মনস্তাত্ত্বিক লেখকসকলৰ সৃষ্টিকৰ্মৰ তুলনামূলক অধ্যয়ন।

  ভাৰতীয় সাহিত্যৰ প্ৰেক্ষাপট: অসমীয়া সাহিত্যত তেওঁৰ স্থান নিৰ্ধাৰণৰ লগতে, আধুনিক ভাৰতীয় সাহিত্যত (যেনে - বাংলা, মাৰাঠী বা কন্নড়) একে ধৰণৰ বিষয়বস্তু বা আংগিক প্ৰয়োগ কৰা লেখকসকলৰ সৈতে তেওঁৰ সাহিত্যৰ সাদৃশ্য আৰু বৈসাদৃশ্যৰ আলোচনা।

খ. শৈলী আৰু আংগিকৰ গভীৰ বিশ্লেষণ

  চেতনাস্ৰোত ৰীতিৰ শৈলীবিজ্ঞান: তেওঁৰ নিৰ্দিষ্ট গল্পসমূহত (য'ত চেতনাস্ৰোত ৰীতি প্ৰয়োগ কৰা হৈছে) ভাষা, বাক্য গাঁথনি আৰু বৰ্ণনাৰ গতিক শৈলীবিজ্ঞানৰ (Stylistics) আধাৰত বিশদভাৱে বিশ্লেষণ কৰা।

  সংলাপ আৰু ব্ৰাত্য ভাষাৰ অধ্যয়ন: তেওঁৰ গল্পত ব্যৱহৃত হোৱা বস্তিৰ ভাষা বা ব্ৰাত্য চৰিত্ৰৰ সংলাপসমূহত নিহিত হৈ থকা সামাজিক, সাংস্কৃতিক আৰু মনস্তাত্ত্বিক দিশসমূহৰ ভাষাভিত্তিক অধ্যয়ন।

গ. বিষয়বস্তু আৰু দৰ্শনৰ বিশ্লেষণ

  যৌনতা আৰু নৈতিকতাৰ প্ৰশ্ন: তেওঁৰ গল্পত নাৰী আৰু পুৰুষৰ যৌন সম্পৰ্ক, নৈতিকতাৰ সংকট আৰু দেহোপজীৱিনীৰ জীৱন চিত্ৰণৰ ওপৰত কৰা বিশ্লেষণ। এইবোৰত তেওঁৰ নিজস্ব নাৰীবাদী বা নৈতিক দৃষ্টিভংগীৰ অনুসন্ধান।

  অপৰাধ আৰু মানসিক ৰোগৰ মনস্তত্ত্ব: 'অক্টোপাচ', 'চিকাৰ' আদি গল্পত চিত্ৰিত হোৱা ৰুগ্ণ মানসিকতা, হিংসা আৰু অপৰাধপ্ৰৱণতাৰ মনস্তাত্ত্বিক তথা সমাজতাত্ত্বিক বিশ্লেষণ।

  মানৱতাবাদৰ বিভিন্ন ৰূপ: তেওঁৰ সাহিত্যত প্ৰকাশ পোৱা মানৱতাবাদৰ বিভিন্ন স্তৰ আৰু ৰূপসমূহৰ দৰ্শনভিত্তিক অধ্যয়ন।

ঘ. মাধ্যমৰ তুলনামূলক অধ্যয়ন

  গল্প আৰু প্ৰবন্ধৰ তুলনা: তেওঁৰ গল্প আৰু প্ৰবন্ধসমূহৰ মাজত বিষয়বস্তু, চিন্তাৰ ধাৰা আৰু ভাষা-শৈলীৰ কি কি সাদৃশ্য বা বৈসাদৃশ্য আছে, তাৰ ওপৰত তুলনামূলক গৱেষণা।

মুঠতে, হোমেন বৰগোহাঞিৰ সাহিত্যত এতিয়াও অনেক 'অনাৱিষ্কৃত নক্ষত্ৰৰ সন্ধান' বাকী আছে। ভৱিষ্যতৰ গৱেষকসকলে তেওঁৰ সাহিত্যক এক নতুন দৃষ্টিভংগীৰে অধ্যয়ন কৰি তেওঁৰ গভীৰ মননশীলতা আৰু যুগান্তকাৰী সাহিত্যিক কৌশলক বিশ্বৰ আগত তুলি ধৰিব পাৰিব।

অধ্যায় ৭: গ্ৰন্থপঞ্জী

বৰগোহাঞি, হোমেন গল্প সমগ্ৰ।

ভট্টাচাৰ্য, হিৰেণ। অসমীয়া চুটি গল্পৰ ইতিহাস বৰদলৈ, হেম। 

অসমীয়া সাহিত্যৰ আধুনিক ধাৰা।